طرز استفاده از فرنچ پرس برای قهوه‌ای غنی و معطر
فهرست
فرنچ پرس با طراحی کلاسیک و کاربری ساده خود، جایگاهی ویژه دارد و به شما اجازه می‌دهد تا کنترل کاملی بر فرآیند عصاره‌گیری داشته باشید و طعم‌های واقعی دانه‌های قهوه را استخراج کنید؛ اما هنوز خیلی‌ها طرز استفاده از فرنچ پرس را نمی‌دانند یا درباره استفاده از فرنچ پرس سوالات زیادی دارند. در این مطلب ما شما را با فرنچ پرس آشنا می‌کنیم.
فرنچ پرس چیست؟
فرنچ پرس یک دستگاه دم‌آوری قهوه دستی است که از یک پارچ شیشه‌ای یا فلزی و یک اهرم متصل به فیلتر توری فلزی تشکیل شده است. فرآیند دم‌آوری در این روش بر پایه غوطه‌ورسازی کامل پودر قهوه در آب داغ برای مدت زمان مشخص استوار است. پس از گذشت زمان دم‌آوری، اهرم به آرامی به سمت پایین فشرده می‌شود تا فیلتر، تفاله قهوه را از نوشیدنی جدا کرده و به کف ظرف هدایت کند. این روش که به نام‌های دیگری مانند پلانجر پات (Plunger Pot) یا کافیتیر (Cafetière) نیز شناخته می‌شود، به دلیل عدم استفاده از فیلتر کاغذی، به روغن‌ها و ذرات ریز قهوه اجازه می‌دهد وارد فنجان شوند و در نتیجه، نوشیدنی نهایی بافتی سنگین‌تر و طعمی غنی و کامل خواهد داشت.
اجزای اصلی فرنچ پرس
در ادامه معرفی فرنچ پرس باید به قطعات آن اشاره کنیم. شناخت قطعات مختلف این دستگاه به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه کارکرد و نگهداری آن داشته باشید. هر فرنچ پرس استاندارد از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
بدنه یا پارچ
این بخش، محفظه اصلی دستگاه است که آب و قهوه در آن ترکیب می‌شوند. پارچ‌ها معمولا از جنس شیشه بوروسیلیکات (مقاوم در برابر حرارت)، فولاد ضد زنگ یا سرامیک ساخته می‌شوند. مدل‌های شیشه‌ای به شما امکان مشاهده فرآیند دم‌آوری را می‌دهند، در حالی که مدل‌های فلزی دوام بیشتری داشته و حرارت را بهتر حفظ می‌کنند.
اهرم و فیلتر
این قسمت مهم‌ترین بخش فرنچ پرس است و وظیفه جداسازی تفاله از نوشیدنی را بر عهده دارد. اهرم یا پلانجر، میله‌ای است که از درب دستگاه عبور کرده و به یک مجموعه فیلتر چند لایه در پایین متصل است. این فیلترها معمولا از توری‌های فلزی بسیار ریز ساخته شده‌اند تا از عبور ذرات درشت قهوه جلوگیری کنند.
درب دستگاه
درب فرنچ پرس دو نقش اساسی ایفا می‌کند. اول اینکه به حفظ دمای آب در طول فرآیند دم‌آوری کمک می‌کند و دوم اینکه اهرم و فیلتر را در جای خود ثابت نگه می‌دارد. بسیاری از درب‌ها دارای یک شیار یا حفره هستند که با چرخاندن آن می‌توان از خروج بخار یا ریختن نوشیدنی جلوگیری کرد.
طرز استفاده از فرنچ پرس برای قهوه
طرز تهیه قهوه با فرنچ پرس بسیار ساده است؛ اما رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند تفاوت چشمگیری در طعم نهایی ایجاد کند. این راهنما شما را مرحله به مرحله برای رسیدن به یک فنجان قهوه ایده‌آل با فرنچ پرس همراهی می‌کند. برای خرید دستگاه قهوه ساز و دمنوش ساز حتما به اسنپ شاپ مراجعه کنید.
انتخاب قهوه مناسب ؛ درجه آسیاب قهوه فرنچ پرس
یکی از مهم‌ترین عوامل، انتخاب دان و درجه آسیاب قهوه است. برای فرنچ پرس، استفاده از درجه آسیاب درشت شبیه به دانه‌های نمک دریا ضروری است. اگر پودر قهوه بیش از حد ریز باشد، ممکن است از فیلتر عبور کرده و باعث ایجاد رسوب زیاد در فنجان شود. همچنین این امر می‌تواند منجر به عصاره‌گیری بیش از حد و تلخ شدن طعم قهوه گردد. قهوه‌هایی با درجه برشته‌کاری متوسط (Medium Roast) تا تیره (Dark Roast) معمولا نتایج مطلوبی در این روش دم‌آوری ارائه می‌دهند. ما قبلا طرز تهیه قهوه فرانسه را هم آموزش داده بودیم.
نسبت آب به قهوه
نسبت استاندارد یا Golden Ratio برای شروع، معمولا ۱ به ۱۵ است؛ یعنی به ازای هر ۱ گرم قهوه، ۱۵ میلی‌لیتر آب استفاده کنید. البته این نسبت کاملا سلیقه‌ای است و می‌توانید آن را بر اساس ذائقه خود تغییر دهید.
| مقدار قهوه (گرم) | مقدار آب (میلی‌لیتر) | ظرفیت فرنچ پرس |
|---|---|---|
| ۲۰ گرم | ۳۰۰ میلی‌لیتر | ۳ کاپ (۳۵۰ میلی‌لیتر) |
| ۳۵ گرم | ۵۰۰ میلی‌لیتر | ۴ کاپ (۵۰۰ میلی‌لیتر) |
| ۵۵ گرم | ۸۰۰ میلی‌لیتر | ۸ کاپ (۱۰۰۰ میلی‌لیتر) |
دمای مناسب آب
دمای ایده‌آل آب برای این روش بین ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد است. دمای بیش از حد بالا باعث سوختن قهوه و ایجاد طعم تلخ می‌شود. یک راهکار ساده این است که پس از جوش آمدن آب، کتری را از روی حرارت برداشته و حدود ۳۰ تا ۶۰ ثانیه صبر کنید تا دمای آن کمی کاهش یابد.
مراحل دم‌آوری قهوه با فرنچ پرس
- گرم کردن فرنچ پرس: ابتدا مقداری آب داغ داخل پارچ بریزید و آن را بچرخانید تا بدنه دستگاه گرم شود. سپس آب را خالی کنید. این کار به حفظ دمای پایدار در طول دم‌آوری کمک می‌کند.
- اضافه کردن پودر قهوه: مقدار مورد نظر از پودر قهوه با درجه آسیاب درشت را در کف پارچ بریزید.
- مرحله شکفت یا بلومینگ (Blooming): حدود دو برابر وزن قهوه، آب داغ روی آن بریزید، به‌طوری که تمام سطح پودر را بپوشاند. ۳۰ ثانیه صبر کنید تا گازهای محبوس در قهوه آزاد شوند. این کار به عصاره‌گیری یکنواخت کمک می‌کند.
- اضافه کردن بقیه آب: باقی‌مانده آب را به آرامی و به صورت دورانی روی قهوه بریزید و با یک قاشق غیرفلزی (مانند چوبی یا پلاستیکی) به آرامی یک یا دو دور هم بزنید تا از ترکیب کامل آب و قهوه مطمئن شوید.
- قرار دادن درب و زمان‌سنجی: درب را روی پارچ قرار دهید اما اهرم را فشار ندهید. زمان‌سنج خود را برای ۴ دقیقه تنظیم کنید. این زمان استاندارد برای دم‌آوری است.
- فشار دادن اهرم: پس از گذشت ۴ دقیقه، اهرم را به آرامی، یکنواخت و با فشار ثابت به سمت پایین فشار دهید. این کار باید حدود ۱۵ تا ۲۰ ثانیه طول بکشد. فشار سریع باعث به هم خوردن تفاله و کدر شدن نوشیدنی می‌شود.
- سرو کردن فوری قهوه: بلافاصله پس از فشار دادن اهرم، تمام قهوه را در فنجان یا یک سرور جداگانه بریزید. باقی ماندن قهوه در فرنچ پرس باعث ادامه فرآیند عصاره‌گیری و تلخ شدن آن می‌شود.
مزایا و معایب استفاده از فرنچ پرس
مانند هر روش دم‌آوری دیگری، فرنچ پرس نیز نقاط قوت و ضعف خود را دارد که آگاهی از آن‌ها به انتخاب بهتر شما کمک می‌کند.
مزایای استفاده از فرنچ پرس
- طعم غنی و کامل: به دلیل عبور روغن‌های طبیعی قهوه از فیلتر فلزی، نوشیدنی نهایی دارای بدنه سنگین‌تر و طعم کامل‌تری است.
- کنترل کامل بر فرآیند: شما می‌توانید متغیرهایی مانند اندازه آسیاب، دمای آب، نسبت قهوه به آب و زمان دم‌آوری را کاملا کنترل کنید.
- سادگی استفاده: این دستگاه نیازی به برق یا فیلترهای یک‌بار مصرف ندارد و استفاده از آن بسیار آسان است.
- مقرون‌به‌صرفه بودن: قیمت این دستگاه در مقایسه با بسیاری از قهوه‌سازهای دیگر مناسب‌تر است.
- کاربردهای چندگانه: علاوه بر قهوه، می‌توان از آن برای دم کردن چای، دمنوش، تهیه قهوه سرد دم و حتی درست کردن فوم شیر استفاده کرد.
معایب استفاده از فرنچ پرس
- وجود رسوب در فنجان: به دلیل ماهیت فیلتر فلزی، مقداری رسوب یا لرد ریز در انتهای فنجان باقی می‌ماند که برای برخی افراد خوشایند نیست.
- نیاز به آسیاب درشت: برای دستیابی به نتیجه مطلوب، حتما به قهوه با درجه آسیاب درشت نیاز دارید که ممکن است تهیه آن همیشه آسان نباشد.
- تمیزکاری نسبتا دشوار: خالی کردن تفاله و شستشوی کامل قطعات فیلتر می‌تواند کمی زمان‌بر باشد.
- شکنندگی مدل‌های شیشه‌ای: پارچ‌های شیشه‌ای در برابر ضربه و شوک حرارتی حساس هستند.
نکات مهم برای نتیجه بهتر در زمان دم کردن قهوه با فرنچ پرس
برای اینکه همیشه بهترین قهوه را با فرنچ پرس تهیه کنید، به این نکات تکمیلی توجه داشته باشید.
تمیز کردن صحیح فرنچ پرس
باقی‌ماندن روغن و تفاله‌های قهوه از دفعات قبل، می‌تواند طعم دم‌آوری بعدی شما را خراب کند. پس از هر بار استفاده، تمام قطعات دستگاه، به خصوص مجموعه فیلتر را جدا کرده و با آب گرم و مایع شوینده ملایم بشویید تا کاملا تمیز شوند.
تاثیر اندازه آسیاب
همانطور که گفته شد، اندازه آسیاب بسیار حیاتی است. آسیاب ریز نه تنها باعث تلخی و ایجاد رسوب می‌شود، بلکه فشار دادن اهرم را نیز بسیار دشوار و حتی غیرممکن می‌سازد. در مقابل، آسیاب بیش از حد درشت نیز منجر به عصاره‌گیری ناقص و طعم ضعیف و آبکی خواهد شد.
زمان دم‌آوری ایده‌آل
زمان استاندارد ۴ دقیقه یک نقطه شروع عالی است. اگر احساس می‌کنید قهوه شما ضعیف است، می‌توانید این زمان را به ۵ دقیقه افزایش دهید. اگر طعم آن تلخ است، زمان را به ۳ دقیقه کاهش دهید. با آزمون و خطا به زمان ایده‌آل برای دانه قهوه و ذائقه خود برسید.
کاربردهای دیگر فرنچ پرس
یکی از جذابیت‌های این ابزار، تطبیق‌پذیری بالای آن است. شما می‌توانید از آن برای مقاصد دیگری نیز در آشپزخانه استفاده کنید.
طرز استفاده از فرنچ پرس برای دمنوش
این دستگاه برای دم کردن چای‌های برگ کامل و انواع دمنوش‌های گیاهی فوق‌العاده است. برگ‌ها فضای کافی برای باز شدن و آزاد کردن طعم خود را دارند و فیلتر به خوبی آن‌ها را از نوشیدنی جدا می‌کند.
آماده‌سازی وسیله
ابتدا از تمیز و خشک بودن فرنچ پرس اطمینان حاصل نمایید. در صورت تمایل، می‌توانید پیش از شروع، مقدار کمی آب جوش در ظرف ریخته و پس از چرخاندن، آن را خالی کنید تا بدنه گرم شود.
۲. افزودن گیاهان خشک
به میزان تقریبی یک تا دو قاشق غذاخوری از گیاه یا مخلوط دمنوش خشک‌شده را درون محفظه فرنچ پرس بریزید. مقدار دقیق بسته به نوع گیاه و شدت طعم مورد نظر قابل تغییر است.
۳. ریختن آب داغ
آب تازه جوشیده را اندکی خنک کنید (حدود ۸۵ تا ۹۵ درجه‌ی سانتی‌گراد مناسب است) و سپس آن را روی گیاهان بریزید تا محفظه به حد مطلوب پر شود.
۴. قرار دادن درپوش و دم کشیدن
درب فرنچ پرس را قرار دهید، اما پیستون را پایین نیاورید. اجازه دهید دمنوش در همان حالت، بسته به نوع گیاه، به‌مدت تقریبی ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد.
۵. فشردن پیستون و سرو
پس از پایان زمان دم، پیستون را به‌آرامی به سمت پایین فشار دهید تا گیاهان در کف محفظه جمع شوند. سپس می‌توانید دمنوش صاف و شفاف را در فنجان ریخته و سرو نمایید.
طرز استفاده از فرنچ پرس برای فوم شیر
برای فوم گرفتن شیر با فرنچ پرس به شکل ساده می‌توانید این مراحل رو انجام دهید:
۱. گرم کردن شیر
شیر را روی اجاق یا در مایکروویو کمی گرم کنید (حدود ۶۰–۷۰ درجه سانتی‌گراد، یعنی داغ ولی نه در حد جوش).
شیر داغ بهتر فوم می‌دهد.
۲. ریختن شیر در فرنچ پرس
حدود یک‌سوم تا نصف حجم فرنچ پرس را از شیر پر کنید.
فضا باید خالی بماند چون شیر بعد از فوم گرفتن پف خواهد کرد.
۳. پمپاژ با پیستون
درب فرنچ پرس را بذارید و پیستون را سریع و مرتب بالا و پایین کنید.
این کار را حدود ۳۰–۴۵ ثانیه ادامه دهید تا شیر حجیم و کف‌دار شود.
۴. استراحت کوتاه
چند ثانیه صبر کنید تا حباب‌های درشت بخوابند و فوم یکدست‌تر شود.
۵. استفاده از فوم
حالا می‌توانید شیر رو روی قهوه یا کاپوتشینو بریزید.
با قاشق فوم را جدا کنید و روی نوشیدنی بگذارید یا به شکل لاته آرت استفاده کنید.
دم کردن قهوه به روش سرد با استفاده از فرنچ پرس
شما می‌توانید قهوه سرد دم را نیز به سادگی با این دستگاه تهیه کنید. پودر قهوه با آسیاب درشت را با آب سرد به نسبت ۱ به ۸ مخلوط کرده، درب آن را بگذارید و به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت در دمای اتاق یا یخچال قرار دهید. سپس اهرم را به آرامی فشار داده و کنسانتره قهوه سرد دم را سرو کنید.
۱. آسیاب و آماده‌سازی
قهوه باید درشت آسیاب شده باشد (مشابه دانه‌های شکر قهوه‌ای). اگر قهوه خیلی ریز باشد، نوشیدنی گلی و تلخ خواهد شد.
۲. افزودن قهوه و آب
پودر قهوه را داخل فرنچ پرس بریزید.
آب سرد یا آب با دمای اتاق را روی آن اضافه کنید.
به آرامی هم بزنید تا همه‌ی ذرات قهوه خیس شوند.
۳. قرار دادن درپوش و دم کشیدن
درپوش فرنچ پرس را بگذارید، اما پیستون را پایین نیاورید.
ظرف را در یخچال قرار دهید.
زمان دم بین ۱۲ تا ۱۸ دقیقه توصیه می‌شود (بسته به غلظت دلخواه).
۴. فشردن پیستون و صاف کردن
پس از پایان زمان دم، پیستون را به‌آرامی پایین فشار دهید تا تفاله‌ها جدا شوند.
۵. سرو
قهوه‌ی سرددم آماده است. می‌توانید آن را با یخ، شیر، خامه یا سیروپ‌های طعم‌دهنده سرو کنید.
انتخاب و خرید فرنچ پرس
اگر قصد خرید این دستگاه را دارید، توجه به چند فاکتور کلیدی به شما در انتخابی هوشمندانه کمک می‌کند.
جنس بدنه
- شیشه: ظاهری زیبا و کلاسیک دارد اما شکننده است.
- فولاد ضد زنگ: بسیار بادوام، نشکن و عایق حرارتی خوبی است اما فرآیند دم‌آوری در آن دیده نمی‌شود.
- سرامیک: زیبا و با قابلیت حفظ حرارت مناسب، اما سنگین و شکننده است.
- پلاستیک: سبک، ارزان و نشکن است اما ممکن است به مرور زمان بو و طعم را به خود جذب کند.
اندازه و ظرفیت
فرنچ پرس‌ها در اندازه‌های مختلفی از یک نفره (حدود ۳۵۰ میلی‌لیتر) تا مدل‌های بزرگ خانوادگی (۱.۵ لیتر) عرضه می‌شوند. اندازه مورد نیاز خود را بر اساس میزان مصرف روزانه و تعداد افرادی که برایشان قهوه تهیه می‌کنید، انتخاب نمایید.
کیفیت فیلتر
یک فیلتر باکیفیت باید دارای توری ریز و لبه‌های کاملاً منطبق بر دیواره داخلی پارچ باشد تا میزان رسوب در نوشیدنی نهایی را به حداقل برساند. مدل‌هایی که فیلتر چند لایه دارند معمولاً عملکرد بهتری ارائه می‌دهند.
نتیجه‌گیری
فرنچ پرس ابزاری قدرتمند و در عین حال ساده است که به هر فردی اجازه می‌دهد تا با کنترل متغیرهای اصلی دم‌آوری، قهوه‌ای با طعم و عطر بی‌نظیر تهیه کند. این روش غوطه‌ورسازی، با حفظ روغن‌های طبیعی قهوه، نوشیدنی با شخصیتی متفاوت و غنی خلق می‌کند. اگرچه ممکن است تسلط کامل بر آن نیازمند کمی تمرین و حوصله باشد، اما نتیجه نهایی یعنی یک فنجان قهوه گرم و دلچسب که خودتان آن را ساخته‌اید، قطعاً ارزش این تلاش را دارد. این دستگاه نه تنها یک قهوه‌ساز، بلکه یک همراه همه‌کاره برای خلق انواع نوشیدنی‌های گرم و سرد در آشپزخانه شما خواهد بود.
سوالات متداول درباره فرنچ پرس
چرا قهوه فرنچ پرس تلخ می‌شود؟
معمولا به دلیل آسیاب بیش از حد ریز، دمای بسیار بالای آب یا زمان دم‌آوری طولانی‌تر از حد استاندارد این اتفاق می‌افتد.
آیا می‌توان از قهوه آسیاب شده آماده استفاده کرد؟
بله، به شرطی که درجه آسیاب آن درشت (مناسب فرنچ پرس) باشد؛ در غیر این صورت نتیجه مطلوب نخواهد بود.
بهترین نوع قهوه برای فرنچ پرس چیست؟
قهوه‌هایی با درجه برشته‌کاری متوسط تا تیره که به صورت درشت آسیاب شده باشند، عموماً بهترین نتیجه را می‌دهند.
چگونه فرنچ پرس را تمیز کنیم؟
بهترین روش، جدا کردن قطعات فیلتر و شستشوی تمام اجزا با آب گرم و مایع شوینده ملایم بلافاصله پس از استفاده است.
