دروغ آوریل یا دروغ سیزده
فهرست
یکی از رسوم جالبی که میان مردم حسابی باب شده «دروغ آوریل» یا «دروغ سیزده» است. قدیم‌ندیم‌ها سیزده‌بدر صرفا روز گرامیداشت طبیعت، گشت‌زنی در دامن کوه و صحرا و طلب باران و باروری زمین از خدای آسمان‌ها بود. حالا چند سالی است که سنت طنز و ترسناک دروغ اول آوریل خواب‌و‌خیال همه را گرفته و باعث شده تا غروب این روز به چشمان خودمان هم اعتماد نکنیم؛ چه رسد به گفته‌های بقیه! چون در ۹۰٪ موارد، باورکردن همانا و صدای شلیک خندۀ دروغ‌گوها همان! ریشه این رسم به فرهنگ مردمان فرانسه برمی‌گردد و اگر شوخی سالم و بی‌ضرر باشد، سال جدید را با خنده و سرخوشی پاگشا می‌کند. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا مفصل درباره دروغ اول آوریل و پیشینه این رسم عجیب در دنیا صحبت کنیم.
دروغ آوریل چیست؟
رسم‌و‌رسوم نوروز به برپایی آتش در چهارشنبه‌سوری یا گره زدن سبزه در سیزده بدر ختم نمی‌شود! اگرچه فرهنگ ایرانی میانۀ خوبی با دروغ و دروغ‌گویی ندارد، رسم «دروغ اول آوریل» راهش را از فرهنگ غربی به فرهنگ ایرانی باز کرده و حسابی پرطرف‌دار شده است. این رسم از ما می‌خواهد که در روز خاصی از سال، اطرافیان خود را با دروغ‌های عجیب و بی‌خطر سرکار بگذاریم و طوری دروغ بگوییم که همه باور کنند! گاهی وقت‌ها در کشورهای غربی رسانه‌ها و برنامه‌های طنز در این رسم قدیمی شرکت می‌کنند و با انتشار یک خبر دروغین، به‌قصد شوخی، مردم را فریب می‌دهند. علاوه‌بر دروغ‌های عجیب و شوخی‌وار، رسم دیگر اول آوریل چسباندن برچسب ماهی به پشت آدم‌هاست!
دروغ آوریل را چه‌روزی می‌گویند؟
دروغ آوریل را در اولین روز از ماه میلادی آوریل می‌گویند که معمولا مصادف می‌شود با سیزده بدر ایرانی! در فرهنگ کشورهایی مثل اتریش، نیوزلند و بریتانیا بساط دروغ‌گفتن و دروغ‌شنیدن تا ظهر تمام می‌شود؛ در برخی از کشورها نیز تا پایان روز برای گول‌زدن و سرکارگذاشتن بقیه فرصت هست!
سروکله دروغ آوریل از کجا پیدا شد؟
ریشه و تاریخچه این رسم و رسوم جهانی به‌طور واضح و شفاف در کتاب‌های تاریخی قید نشده و بحث و اظهارنظر در موردش بسیار است. تاریخچه‌ای که اکثر آدم‌ها پذیرفته‌اند، رسم دروغ آوریل را به زمان حکمرانی کارل نهم (پادشاه فرانسه) نسبت می‌دهد. کسی که ناخواسته باعث راه‌افتادن این رسم شد! گویا تلاش او برای جایگزین‌کردن تقویم جولیانی (گرگوری) با تقویم میلادی و تغییر تاریخ شروع سال نو در قرون وسطی برای عده‌ای پسندیده نبود! آنها طبق تقویم قدیم جشن سال نو را در اول آوریل برگزار می‌کردند و تقویم جدید را به رسمیت نمی‌شناختند! مردم این افراد را «احمق‌های آوریل» خطاب می‌کردند و به خود اجازه می‌دادند به‌شوخی به آنها دروغ بگویند! رسم شوخی آوریل از همان‌جا شکل گرفت و رفته‌رفته به یک رسم جهانی سرگرم‌کننده تبدیل شد.
تبدیل دروغ آوریل به دروغ سیزده!
دروغ سیزده‌بدر حدود ۷۰ سال پیش توسط چند روزنامه‌نگار ایرانی بین مردم باب شد. گویا یک شماره کامل از روزنامه نبرد در سال ۱۳۲۲ یکپارچه دروغ و فریب بود! روزنامه‌ای که از آتش‌بس هیتلر در بحبوحه جنگ خبر می‌داد و باعث شادی مردم شده بود. خبر دیگر فوت «حاج محتشم‌السلطنه» رئیس مجلس وقت بود که باعث شد مردم برای تشییع جنازه او راه خانه‌اش را در پیش بگیرند.
دروغ سیزده در ایران یک سنت غیررسمی و صرفا برای شادی و تفریح لحظه‌ای است. ردپای دروغ و دروغ‌گویی در فرهنگ اصیل ایرانی پررنگ نیست و ما در اصول اخلاقی خود چنین رسمی را پسندیده نمی‌دانیم؛ ولی ظاهرا هیجان دست‌انداختن دوستان و آشنایان با دروغ‌های بی‌خطر به مذاق طبع شوخ و شوخی‌پسندمان حسابی خوش آمده است! دروغ سیزده نسخۀ ایرانی دروغ آوریل است و ریشۀ ایرانی ندارد؛ با‌این‌حال به‌قدری بین ایرانی‌ها جاافتاده که در دورهمی سیزده بدر همه شش‌دانگ حواسشان را جمع می‌کنند تا دروغ‌های شاخدار بقیه را باور نکنند!
اگر هدف خوش‌گذرانی و تفریح در کنار عزیزان است، چه تفریحی سالم‌تر از بازارگردی و خرید عید؟ خصوصا اگر اینترنتی باشد و زحمت حمل بار تا خانه را از دوش ما بردارد!
احمق آوریل کیست؟
گفتیم که در برخی کشورها بساط دروغ آوریل باید تا ظهر جمع شود! شخصی که دست‌دست کند و دروغش را بیندازد برای بعداز‌ظهر، احمق آوریل نامیده می‌شود. این رسم در اسکاتلند تا روز سوم آوریل ادامه‌دار است و به این ایام «روز احمقان» می‌گویند.
چند نمونه از معروف‌ترین دروغ‌های آوریل
بعضی از دروغ‌های این روز واقعا سروصدا کرده‌اند! طوری که به دلایل مختلف در یادها مانده‌اند و معروف‌ترین دروغ‌های آوریل دنیا به‌حساب می‌آیند، مواردی مثل:
- خبر واژگونی برج پیزا که در سال ۱۹۵۰ میلادی از تلویزیون هلند پخش شد؛
- خبر از‌بین‌رفتن سوسک‌های محصولات با درخت‌های ماکارونی که در سال ۱۹۵۷ از بی‌بی‌سی پخش شد؛
- خبر تغییر عدد پی که در سال ۱۹۹۸ در یک روزنامه معروف منتشر شد؛
- خبر ترور بیل گیتس که در ۲۰۰۳ به‌نقل از CNN در وب‌سایت‌های کره شمالی و چینی منتشر شد؛
- خبر یافتن آب در مریخ که در سال ۲۰۰۵ در وب‌سایت رسمی ناسا اعلام شد؛
- خبر یافتن جسد یک موجود ناشناخته (پری دریایی) که در سال ۲۰۰۷ توسط یک دروغ‌ساز منتشر شد؛
- خبر کشف نوعی پنگوئن پرنده در قطب جنوب که در سال ۲۰۰۸ در شبکه بی‌بی‌سی منتشر شد؛
- خبر تغییر سیستم زمانی براساس توان‌هایی از ۱۰؛
- خبر کنترل Gmail با حرکات بدن که در سال ۲۰۱۱ توسط خود گوگل منتشر شد؛
- خبر ارائه سرویس Google nose برای بوییدن موبایل و رایانه که در آوریل ۲۰۱۳ توسط گوگل اعلام شد؛
- خبر تجربه بی‌وزنی فضایی در یک روز و ساعت خاص که توسط یک ستاره‌شناس سوئدی اعلام شد؛
- خبر جایزه ۱۵هزاردلاری ازدواج با دختران روسی که در آوریل سال ۲۰۱۶ پخش شد.
چند نمونه از معروف‌ترین دروغ‌های سیزده ایرانی
از ما می‌شنوید، ذهنتان را درگیر دروغ سیزده نکنید و بگذارید دغدغه‌تان همین باشد که سیزده بدر چی بپوشیم؟ یا سیزده بدر در تهران کجا بریم؟! چون بعضی وقت‌ها دروغ سیزده می‌تواند به‌اندازه خبر «کج شدن برج میلاد» یا «تحویل کوه نور به ایران» بی‌رحمانه باشد! خبر احتمال سقوط برج میلاد در آخرین شماره روزنامه شرق در سال ۱۳۸۳ منتشر شد و ایران را به‌هم ریخت. خبر بعدی ازجانب خبرگزاری میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۴ منتشر شد که نویدبخش تحویل الماس کوه نور به ایران بود!
توصیه‌های جدی در مورد دروغ آوریل
یک لحظه خنده و شادی ارزش ترسیدن و غش‌کردن عزیزان شما را ندارد! لطفا در انتخاب شوخی‌ها دقت کنید و میانه‌رو باشید تا از آن‌طرف بوم نیفتید. دروغی انتخاب کنید که به کسی ضرر نرساند، مراقب باشید ترس سنگین در دل کسی ننشیند و لطفا مخاطبتان کودک نباشد! روح پاک بچه‌ها همه‌چیز را باور می‌کند و این رسم بذر بی‌اعتمادی را در دل آنها می‌کارد. بعداز آنکه به خواسته خود رسیدید، دروغتان را برملا کنید و نگذارید فکر کسی برای مدت‌زمان طولانی درگیر بماند. مطمئن شوید همه شما را بخشیده‌اند و کسی از دروغتان آسیب جدی ندیده است. در نهایت، اگر معتقدید آدم‌ها باید جنبه شوخی و پذیرش دروغ شما را داشته باشند، شما نیز بدون گله و شکایت آماده پذیرش شوخی‌های دیگران باشید.
سخن پایانی
دروغ آوریل یک شوخی فریب‌کارانه است که تقریبا همه آدم‌ها بااینکه درباره‌اش می‌دانند، گولش را می‌خورند، باورش می‌کنند و بساط خنده و شادی بقیه را فراهم می‌کنند. در این راهنمای شاپ پلاس درباره یکی از عجیب‌ترین رسوم سال جدید حرف زدیم و شما را با چیستی و فلسفه «دروغ آوریل» یا «دروغ سیزده» آشنا کردیم. امیدواریم امسال دروغ‌های بی‌ضرر بگویید و با شوخی‌های شاخدار کسی را اذیت نکنید! برای تکمیل خرید‌های عید وارد صفحه اسنپ شاپ شوید و دسته‌بندی محصولات را زیرورو کنید. اینجا پر از لوازم شخصی، خانگی، آرایشی و دیگر محصولات درجه‌یک و باکیفیت است که نه‌فقط تا عید سال بعد، بلکه تا چند سال مثل روز اول برای‌تان کار می‌کنند.
