علت برفک زدن یخچال و روش‌های رفع آن را بشناسید
فهرست
مواجه شدن با لایه‌ای از یخ و برفک در یخچال، اتفاقی ناخوشایند است که علاوه بر اشغال فضای مفید، می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر و عاملی برای افزایش مصرف انرژی باشد. بسیاری از ما تصور می‌کنیم این پدیده تنها مختص یخچال‌های قدیمی است، اما حقیقت این است که حتی مدرن‌ترین مدل‌ها نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. درک علت برفک زدن یخچال اولین و مهم‌ترین قدم برای حل دائمی آن است؛ چرا که این مسئله می‌تواند ریشه در عادات اشتباه ما در استفاده از دستگاه یا نقص فنی قطعات داخلی داشته باشد. شناخت این دلایل به شما کمک می‌کند تا با چند راهکار ساده و کاربردی، این مشکل را به‌سرعت برطرف کرده و از عملکرد بهینه یخچال خود اطمینان حاصل کنید.
برفک یخچال چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
برفک در واقع همان رطوبت یا بخار آبی است که در محیط داخلی یخچال وجود دارد و پس از برخورد با سطوح سرد، به‌ویژه کویل‌های اواپراتور، به کریستال‌های یخ تبدیل می‌شود. این فرآیند کاملا طبیعی است و در هر وسیله سرمایشی رخ می‌دهد. زمانی که هوای گرم و مرطوب از بیرون وارد یخچال می‌شود یا از مواد غذایی داخل آن تبخیر می‌گردد، سیستم خنک‌کننده این رطوبت را منجمد می‌کند. در یخچال‌های مدرن (نوفراست)، سیستمی به نام «دیفراست» وظیفه دارد این برفک‌ها را در فواصل زمانی مشخص آب کرده و از تجمع آن‌ها جلوگیری کند. بنابراین، زمانی که شما شاهد تجمع برفک هستید، به این معناست که یا میزان رطوبت ورودی به دستگاه بیش از حد استاندارد است یا سیستم دیفراست وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهد.
اگر به تازگی قصد خرید یا تعویض یخچال خودتان را دارید، راهنمای خرید یخچال را مطالعه کنید.
مهم‌ترین دلایل فنی برفک زدن یخچال
برخی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد برفک به مشکلات فنی و نقص در عملکرد قطعات داخلی دستگاه بازمی‌گردد. شناسایی این موارد معمولا نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
خرابی لاستیک دور درب
لاستیک یا واشر دور درب یخچال وظیفه دارد محفظه داخلی را کاملا عایق‌بندی کند. اگر این لاستیک دچار پوسیدگی، پارگی، یا تغییر شکل شود، هوای گرم و مرطوب محیط بیرون به سادگی وارد یخچال می‌شود. این نفوذ مداوم رطوبت، بار سنگینی بر دوش سیستم خنک‌کننده می‌گذارد و باعث می‌شود کمپرسور برای جبران این گرمای ورودی، بیشتر کار کند و در نتیجه، برفک با سرعت بسیار بیشتری تشکیل شود.
نحوه تست لاستیک درب: یک اسکناس را بین درب و بدنه یخچال قرار دهید و درب را ببندید. اگر اسکناس به راحتی بیرون کشیده شد، لاستیک نیاز به تعویض دارد.
مشکل در سیستم دیفراست
سیستم دیفراست (Defrost System) قلب تپنده یخچال‌های بدون برفک است. این سیستم از چندین قطعه کلیدی تشکیل شده که خرابی هر یک از آن‌ها می‌تواند منجر به تجمع یخ و برفک شود.
خرابی هیتر دیفراست
هیتر یا المنت دیفراست وظیفه دارد در زمان‌های مشخص روشن شده و با تولید گرما، برفک‌های جمع‌شده روی کویل‌های اواپراتور را آب کند. اگر این قطعه بسوزد یا خراب شود، فرآیند یخ‌زدایی انجام نشده و لایه‌های یخ به مرور زمان ضخیم‌تر می‌شوند و جلوی گردش هوای سرد را می‌گیرند.
نقص در ترموستات دیفراست
این قطعه که به آن سنسور دیفراست نیز می‌گویند، دمای اواپراتور را اندازه‌گیری می‌کند. وظیفه آن این است که پس از رسیدن دما به حد معینی (نشان‌دهنده آب شدن تمام یخ‌ها)، فرمان قطع عملکرد هیتر را صادر کند تا از گرم شدن بیش از حد یخچال جلوگیری شود. خرابی این سنسور باعث می‌شود هیتر یا اصلا روشن نشود یا بیش از حد کار کند.
مشکل تایمر دیفراست
تایمر دیفراست یک قطعه مکانیکی یا الکترونیکی است که چرخه سرمایش و یخ‌زدایی را کنترل می‌کند. این قطعه به طور خودکار هر چند ساعت یکبار (معمولا بین ۶ تا ۸ ساعت)، کمپرسور را خاموش و هیتر دیفراست را روشن می‌کند. اگر تایمر روی حالت سرمایش گیر کند، چرخه دیفراست هرگز آغاز نخواهد شد و برفک انباشته می‌شود.
تنظیم نبودن دمای ترموستات
گاهی اوقات مشکل به سادگی تنظیم نادرست دمای یخچال است. اگر ترموستات روی دمای بسیار پایینی تنظیم شده باشد، کمپرسور به صورت یکسره کار خواهد کرد و فرصتی برای آب شدن برفک‌ها باقی نمی‌ماند. دمای ایده‌آل برای یخچال بین ۲ تا ۴ درجه سانتی‌گراد و برای فریزر حدود ۱۸- درجه سانتی‌گراد است. تنظیم دما خارج از این محدوده می‌تواند باعث ایجاد برفک اضافی شود.
مسدود شدن لوله تخلیه
آب حاصل از فرآیند دیفراست از طریق یک لوله تخلیه (درین) به یک سینی در بالای کمپرسور منتقل می‌شود تا در آنجا تبخیر شود. اگر این لوله به دلیل تجمع ذرات غذا یا یخ‌زدگی مسدود شود، آب راهی برای خروج نخواهد داشت و در کف یخچال یا فریزر جمع شده و دوباره منجمد می‌شود و لایه‌های ضخیم یخ را به وجود می‌آورد.
خرابی فن اواپراتور
فن اواپراتور وظیفه دارد هوای سرد تولید شده توسط کویل‌های اواپراتور را در سرتاسر محفظه یخچال به گردش درآورد. اگر این فن به دلیل یخ‌زدگی یا نقص فنی از کار بیفتد، گردش هوا متوقف شده و هوای سرد در یک نقطه (اطراف اواپراتور) متمرکز می‌شود که این امر منجر به تشکیل سریع برفک در همان ناحیه خواهد شد.
عادات اشتباه کاربری و برفک یخچال
علاوه بر مشکلات فنی، برخی از عادات روزمره ما نیز می‌توانند به طور مستقیم باعث افزایش رطوبت و در نتیجه تشکیل برفک شوند.
باز و بسته کردن زیاد درب
هر بار که درب یخچال را باز می‌کنید، حجم زیادی از هوای گرم و مرطوب محیط وارد آن می‌شود. اگر این کار به دفعات زیاد یا برای مدت طولانی انجام شود، سیستم سرمایشی باید به شدت کار کند تا این رطوبت را از بین ببرد که نتیجه آن، ایجاد برفک است.
قرار دادن غذای داغ
قرار دادن ظروف غذای داغ یا ولرم در یخچال، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات است. بخار بلند شده از این غذاها رطوبت زیادی را در فضای داخلی آزاد می‌کند. این رطوبت به سرعت روی دیواره‌های سرد یخچال نشسته و به برفک تبدیل می‌شود. همیشه اجازه دهید غذا قبل از قرار گرفتن در یخچال کاملا خنک شود.
پر کردن بیش از حد یخچال
چیدن مواد غذایی به صورت فشرده و بدون فاصله، جلوی گردش صحیح هوا را می‌گیرد. این امر باعث می‌شود برخی نقاط یخچال بیش از حد سرد شده و مستعد تشکیل برفک شوند، در حالی که نقاط دیگر به اندازه کافی خنک نمی‌شوند. همیشه فضای کافی برای جریان هوا بین مواد غذایی باقی بگذارید.
نصب یخچال در مکان نامناسب
یخچال نباید در مکانی گرم و مرطوب، مانند کنار اجاق گاز، شوفاژ یا در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرد. گرمای محیط اطراف باعث می‌شود کمپرسور برای حفظ دمای داخلی بیشتر کار کند و این کارکرد مداوم، احتمال تشکیل برفک را افزایش می‌دهد. همچنین، باید حداقل ۱۰ سانتی‌متر فاصله بین پشت یخچال و دیوار وجود داشته باشد تا هوا به خوبی در اطراف کویل‌های کندانسور گردش کند.
چگونه برفک یخچال را از بین ببریم؟
اگر با حجم زیادی از برفک مواجه شدید، باید قبل از هر اقدامی آن را حذف کنید. روش انجام این کار بستگی به نوع یخچال شما دارد.
روش دستی و ایمن (یخچال‌های قدیمی)
این روش بهترین و ایمن‌ترین راه برای یخچال‌های فاقد سیستم نوفراست است.
- خاموش کردن یخچال: دستگاه را از برق بکشید.
- تخلیه مواد غذایی: تمام مواد غذایی را خارج کرده و در یک مکان خنک (مانند یخدان) نگهداری کنید.
- باز گذاشتن درب‌ها: درب یخچال و فریزر را کاملاً باز بگذارید تا یخ‌ها به تدریج آب شوند. برای جلوگیری از ریختن آب روی زمین، چند حوله ضخیم کف یخچال و روی زمین قرار دهید.
- تسریع فرآیند (اختیاری): می‌توانید یک ظرف آب داغ داخل یخچال قرار دهید تا بخار آن به آب شدن سریع‌تر یخ‌ها کمک کند.
- تمیز و خشک کردن: پس از آب شدن کامل یخ‌ها، داخل یخچال را با یک پارچه نرم و محلول آب و جوش شیرین تمیز کرده و سپس کاملاً خشک کنید.
- روشن کردن مجدد: دستگاه را به برق وصل کرده و پس از رسیدن به دمای مطلوب، مواد غذایی را به داخل آن بازگردانید.
استفاده از ابزارهای کمکی
برای برداشتن تکه‌های بزرگ یخ می‌توانید از یک کاردک پلاستیکی یا چوبی استفاده کنید.
- نکته بسیار مهم: هرگز از ابزارهای تیز و فلزی مانند چاقو یا پیچ‌گوشتی برای کندن یخ‌ها استفاده نکنید. این کار می‌تواند به دیواره داخلی و لوله‌های گاز آسیب جدی و جبران‌ناپذیری وارد کند.
راهکارهای پیشگیری از برفک زدن
بهترین راه، جلوگیری از تشکیل برفک است. با رعایت نکات زیر می‌توانید تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری کنید:
- بررسی دوره‌ای لاستیک درب: به طور منظم واشر درب را تمیز کرده و از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.
- تنظیم صحیح دما: دمای یخچال و فریزر را در محدوده استاندارد نگه دارید.
- خنک کردن غذا: هرگز غذای داغ را داخل یخچال قرار ندهید.
- بسته‌بندی مناسب: مواد غذایی، به‌ویژه میوه‌ها و سبزیجات را در ظروف دربسته یا کیسه‌های زیپ‌دار نگهداری کنید تا رطوبت آن‌ها در فضا پخش نشود.
- مکان مناسب: یخچال را در محلی خنک و با فاصله مناسب از دیوار و وسایل گرمازا نصب کنید.
- تمیز کردن کویل‌های کندانسور: سالی یک یا دو بار، گرد و غبار جمع‌شده روی لوله‌های پشت یخچال را با یک برس یا جاروبرقی تمیز کنید. این کار به بهبود عملکرد و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.
برفک در یخچال‌های بدون برفک (نوفراست)
دیدن برفک در یخچالی که با عنوان «بدون برفک» خریداری شده، می‌تواند گیج‌کننده باشد. واقعیت این است که در این یخچال‌ها نیز برفک تشکیل می‌شود، اما این فرآیند در قسمتی دور از چشم کاربر (روی کویل‌های اواپراتور) رخ می‌دهد و سیستم دیفراست وظیفه دارد به طور خودکار آن را از بین ببرد. بنابراین، اگر در یخچال نوفراست خود شاهد برفک هستید، این یک زنگ خطر جدی است که نشان می‌دهد یکی از اجزای سیستم دیفراست (هیتر، سنسور، تایمر یا برد الکترونیکی) دچار مشکل شده است و نیاز به بررسی توسط تکنسین متخصص دارد. با امکان خرید اقساطی می‌توانید یخچال مورد نیاز خود را به‌راحتی تهیه کنید.
جمع‌بندی
برفک زدن یخچال مشکلی رایج است که می‌تواند ناشی از نقص فنی در قطعاتی مانند لاستیک درب و سیستم دیفراست، یا عادات نادرست استفاده مانند قرار دادن غذای داغ و باز گذاشتن طولانی‌مدت درب باشد. درک تفاوت بین این دلایل، کلید حل مشکل است. برای رفع آن، ابتدا باید برفک‌های موجود را به روشی ایمن و دستی از بین برد و سپس با بررسی و اصلاح دلایل زمینه‌ای، از بروز مجدد آن جلوگیری کرد. انجام بازرسی‌های دوره‌ای، تنظیم صحیح دما و رعایت اصول استفاده از دستگاه، نه تنها به جلوگیری از تشکیل برفک کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش طول عمر یخچال و کاهش هزینه‌های انرژی نیز خواهد شد. در شاپ پلاس نیز می‌توانید مطالب تخصصی و کاربردی مرتبط با نگهداری لوازم خانه را مطالعه کنید.
سوالات متداول
آیا وجود مقدار کمی برفک در فریزر طبیعی است؟
بله، تشکیل یک لایه بسیار نازک و پودری شکل از برفک، به خصوص در یخچال‌های قدیمی‌تر، به دلیل ورود رطوبت هنگام باز و بسته شدن درب، طبیعی است.
هر چند وقت یکبار باید یخچال را برفک‌زدایی کرد؟
برای یخچال‌های معمولی (دیفراست)، هر زمان که ضخامت لایه برفک به حدود نیم سانتی‌متر رسید، بهتر است آن را برفک‌زدایی کنید.
آیا برفک به یخچال آسیب می‌زند؟
بله، تجمع برفک با اشغال فضا، کاهش راندمان سرمایش و فشار آوردن به کمپرسور، باعث افزایش مصرف برق و کاهش عمر مفید دستگاه می‌شود.
چرا فقط قسمت فریزر برفک می‌زند؟
از آنجایی که دمای فریزر بسیار پایین‌تر از یخچال است، رطوبت ورودی با سرعت بیشتری در این بخش منجمد می‌شود و معمولاً اولین جایی است که برفک در آن ظاهر می‌شود.
