عیار طلا چیست
فهرست
همه ما به هنگام خرید زیورآلات طلا قطعا با اصطلاحی به نام عیار طلا مواجه شده‌‌ایم. عیار طلا میزان خلوص طلای استفاده شده در زیورآلات و سایر مصنوعات طلا را نشان می‌دهد. به دلیل اینکه طلای استخراج شده بالاترین میزان خلوص را دارد، بسیار نرم و شکننده بوده و به راحتی خراش برمی‌دارد. عیار طلا با عددی بین ۱ تا ۲۴ نشان داده میشود. این اعداد گویای این است که هر چه طلا خالص‌تر باشد، عیار آن بالاتر است. طلاهایی که عیار بالاتری دارند، بسیار درخشان و نرم هستند، در مقابل هرچه طلا عیار پایین‌تری داشته باشد، مقاومت بالاتری در برابر خراش دارد. در این مقاله از شاپ پلاس به بررسی انواع عیار طلا و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم.
تفاوت عیار طلا با قیراط
عیار طلا با قیراط طلا ۲ اصطلاح متفاوت در صنعت طلا و جواهرات هستند که هر یک به موضوع خاصی اشاره دارند. از آن جایی که این دو اصطلاح مرتبط با حوزه‌های مختلفی از جواهرات هستند، نمی‌توان آن‌ها را با هم مقایسه کرد.
عیار طلا
همان طور که کمی قبل توضیح دادیم، عیار طلا به نسبت کل طلای خالص به کار رفته به کل آلیاژ به کار رفته گفته میشود. عیار در زبان انگلیسی Karat یا به اختصار K ترجمه میشود. البته در برخی زبان‌های دیگر ممکن است آن را با نام Carat یا به اختصار Ct نیز دیده باشید.
قیراط طلا
قیراط در اصل یک واحد اندازه‌گیری وزن و اندازه به شمار می‌رود که برای جواهرات وسنگ‌های قیمتی مانند الماس، زمرد، یاقوت و … به کار می‌رود. یک قیراط برابر با ۲۰۰ میلی‌گرم یا ۰٫۲ گرم است. برای مثال، یک قیراط الماس وزن ۲۰۰ میلی‌گرمی دارد.
ریشه و تاریخچه عیار طلا
کلمه عیار در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف ریشه عمیقی دارد. کلمه عیار از ریشه واژه لاتین Caratus و کلمه kerátion به معنی شاخک گرفته شده است. هر دو کلمه به دانه‌های درخت خرنوب اشاره دارند. در گذشته از دانه درخت خرنوب برای اندازه گیری وزن طلا و سنگ‌های زینتی استفاده می‌شد؛ چرا که دانه‌های درخت خرنوب (Carob) وزن و اندازه یکسانی با یکدیگر داشتند. با این وجود، نحوه محاسبه عیار طلا یا سیستم سنجش خلوص طلا در گذشته و در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت بوده و با گذشت زمان تغییر یافته است. در روم باستان و مصر، از طلا به عنوان واحد پول استفاده می‌کردند. همچنین، میزان آلیاژهایی که با طلا مخلوط شده بودند را می‌سنجیدند و خلوص طلا را مشخص می‌کردند.
تاریخچه و ریشه سیستم ۲۴ عیار طلا
در قرون وسطی در اروپا سیستم ۲۴ عیار ایجاد شد. این سیستم اینگونه بود که طلای خالص را به ۲۴ بخش تقسیم بندی می‌کردند؛ در این صورت، مقدار عیار طلا بر مبنای تعداد قسمت‌های طلا تعیین می‌شد. برای مثال، اگر ۱۸ بخش از ۲۴ بخش طلای خالص بود، به آن طلای ۱۸ عیار می‌‌گفتند. کمی بعدتر در همان زمان قرون وسطی، در اروپا و خاورمیانه استانداردهای گوناگونی برای اندازه‌گیری خلوص یا عیار طلا ایجاد شد. اما کم کم اغلب این سیستم‌ها با یکدیگر ترکیب شده و یک استاندارد واحد را تشکیل دادند. به همین منظور، سیستم ۲۴ عیار به عنوان مهمترین استاندارد تعیین عیار طلا باقی ماند. در حال حاضر نیز از همان سیستم ۲۴ عیار برای تعیین عیار زیورآلات طلای مردانه و زیورآلات زنانه طلا استفاده میشود.
عیارهای مختلف طلا
طلای خالص نرمی و شکنندگی بسیار بالایی دارد؛ به همین سبب، از آلیاژ برای استحکام بخشیدن به طلا استفاده میکنند. هر چه مقدار خلوص طلای استفاده شده به نسبت آلیاژ به کار رفته بیشتر باشد، عیار طلا بیشتر خواهد بود. عیار طلا در تمامی زیورآلات طلا نظیر گوشواره طلا با یک عدد مشخص میشود که کد طلا نام دارد. این کد طلا روی قسمتی از طلا با فونت بسیار کوچکی حک میشود. در ادامه عیارهای مختلف طلا را به همراه درصد خلوص طلا و فلز آلیاژ در هر نوع عیار طلا را شرح خواهیم داد.
طلای ۲۴ عیار
خالص‌ترین و اولین نوع عیار طلا، طلای ۲۴ عیار است که به صورت طلای ۲۴K نیز نشان داده میشود. منظور از طلای ۲۴ عیار، طلای ۱۰۰ درصد خالص است که هیچگونه ناخالصی و آلیاژی در آن وجود ندارد؛ به همین منظور، با نام طلای ۹۹۹ نیز شناخته میشود. میزان عیار و خلوص هر نوع طلا، با درصد آن از ۲۴ عیار محاسبه میشود. به دلیل خلوص بسیار بالا، این نوع طلا رنگ فوق‌العاده زردی دارد و بسیار نرم و شکل‌پذیر است؛ به همین دلیل، برای استفاده در مصنوعات طلا برای مثال انگشتر زنانه طلا، مناسب نیست. اما در برخی از سکه‌ها طلا و محصولات خاص کاربرد دارد.
طلای ۲۲ عیار
طلای ۲۲ عیار (۲۲K) از ۹۱٫۶ درصد طلای خالص و ۸٫۴ درصد فلزات آلیاژی ساخته شده است؛ بنابراین، کد طلای آن برابر با ۹۱۶ است. این فلزات آلیاژی اغلب از نوع مس، نقره، نیکل یا روی هستند. با توجه به این که در طلای ۲۲ عیار از آلیاژ برای استحکام بخشیدن به طلا استفاده شده است، به همین منظور، دوام و مقاومت بیشتری دارد. در کشورهای آسیایی به خصوص خاورمیانه و هند از طلای ۲۲ عیار یا ۹۱۶ برای ساخت جواهرات سنگین و سنتی استفاده میشود.
طلای ۲۱ عیار
این نوع ترکیبی از طلای خالص و فلزات آلیاژی دیگر است. به این دلیل که ۸۷٫۵ درصد این ترکیب، طلای خالص است، کد طلای آن نیز برابر با ۸۷۵ است. در طلای ۲۱ عیار، ۲۱٫۵ درصد فلزات دیگر مانند مس، نقره یا نیکا به کار رفته است تا مقاومت و سختی آن افزایش پیدا کند. به دلیل خلوص بالایی که این نوع طلا دارد، رنگ آن زرد و درخشان است.
طلای ۲۱ عیار با این که مثل ۲۴ عیار نرم نیست، اما اگر در جواهرات از آن استفاده شود، به مراقبت بالایی نیاز دارد تا دچار خراش و تغییر شکل نشود. از طلای ۲۱ عیار (۲۱K) برای ساخت انواع جواهرات از جمله زیورآلات زنانه طلا استفاده میشود و در کشورهای خاورمیانه، عربی، هند و پاکستان محبوبیت بسیار بالایی دارد.
طلای ۲۰ عیار
طلای ۲۰ عیار (۲۰K) متشکل از ۲۰ قسمت طلای خالص و ۴ قسمت از فلزات آلیاژی است. این ترکیب معادل ۸۳٫۳ درصد طلا و ۱۶٫۷ درصد آلیاژ برای استحکام بخشیدن به طلاست. طلای ۲۰ عیار با کد طلای ۸۳۳ در بازار نامگذاری شده است. این نوع طلا در مقایسه با طلای ۲۱ عیار و ۱۸ عیار محدودتر بوده و ممکن است تنها در برخی مناطق خاص یا مشتریانی که به دنبال زیورآلات طلا با خلوص بالاتر از ۱۸ عیار هستند، استفاده شود.
طلای ۱۸ عیار
از رایج‌ترین انواع طلاها در صنعت جواهرسازی، طلای ۱۸ عیار است. این نوع طلا بهترین ترکیب را از نظر دوام، خلوص و قیمت دارد. طلای ۱۸ عیار از ۷۵ درصد طلای خالص یا ۱۸ قسمت طلا و ۲۵ درصد فلز آلیاژ یا ۶ قسمت آلیاژ ساخته شده است. به همین دلیل، با نام طلای ۱۸ عیار یا ۷۵۰ در بازار شناخته می‌شوند. برای مثال، اگر زیر انگشتر طلای زنانه خود را نگاه کنید، متوجه عدد ۷۵۰ یا ۱۸ خواهید شد که این عدد حک شده روی زیورآلات به عنوان یکی از راه‌های تشخیص طلا از بدل شناخته میشود.
طلای ۱۸ عیار (۱۸K)، رنگ زرد و درخشانی دارد که به میزان استفاده از سایر فلزات آلیاژی ممکن است رنگ آن کمی متفاوت‌تر باشد. اگر در زیورآلات طلا، درصد مس بیشتر باشد، رنگ آن به قرمز متمایل‌تر است. این درحالیست که اگر میزان نیکل و نقره بیشتر باشد، زیورآلات رنگ روشن‌تر یا سفیدتری خواهد داشت. البته ممکن است در برخی از ساعت‌های لوکس بازار نیز از طلای ۱۸ عیار یا ۷۵۰ در ساخت آن استفاده شود که ظاهری شیک و بسیار زیبایی دارند. در بسیار از کشورها از جمله کشورهای اروپایی، ایران و کشورهای آمریکای لاتین، طلای ۱۸ عیار از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. در کشورمان ایران نیز از عیار ۱۸ به عنوان یک استاندارد برای ساخت جواهرات مانند دستبند طلای مردانه در نظر گرفته میشود.
طلای ۱۵ عیار
طلای ۱۵ عیار (۱۵K) به اندازه طلای ۱۸ عیار و ۱۴ عیار در صنعت جواهرسازی رایج نیست. طلای ۱۵ عیار دارای ۶۲٫۵ درصد طلای خالص و ۳۷٫۵ درصد فلز آلیاژ است؛ به همین دلیل، در مقایسه با طلای ۱۸ عیار مقاومت بسیار بالاتری دارد. این نوع طلا که با کد طلای ۶۲۵ در بازار و زیورآلات شناخته میشود، در مقایسه با عیار ۱۸ و ۱۴ محدودتر است. اما در گذشته بسیار مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
طلای ۱۴ عیار
۵۸٫۵ درصد طلای خالص و ۴۱٫۵ درصد فلزات آلیاژی، ترکیب طلای ۱۴ عیار (۱۴K) است. ای نوع طلا به دلیل آلیاژ بالا، دوام فوق‌العاده بالایی داشته و رنگ زرد آن کمرنگ‌تر از طلای ۱۸ عیار است. بسیاری از زیورآلات طلای سفید با استفاده از طلای ۱۴ عیار یا ۵۸۵ ساخته می‌شوند. رنگ سفید جواهرات نیز به دلیل وجود فلزات سفید کننده مانند نیکل یا پالادیوم است. طلاهای رزگلد ۱۴ عیار نیز عموما در این گروه قرار می‌گیرند و رنگ رزگلد آن به سبب وجود آلیاژ مس است. یکی از محبوب‌ترین انواع طلاها در کشورهای آمریکای شمالی و برخی از کشورهای اروپایی، طلای ۱۴ عیار است که با نام طلای ۵۸۵ شناخته میشود. البته یکی از معایب طلای ۱۸ عیار ایجاد حساسیت پوستی در بعضی از افراد است که این حساسیت به دلیل وجود درصد آلیاژ بالا در ترکیب این نوع طلا خواهد بود.
طلای ۱۲ عیار
در طلای ۱۲ عیار (۱۲K) درصد طلای خالص و درصد آلیاژ استفاده شده، با یکدیگر برابر است. طلای ۱۲ عیار یا ۵۰۰، اغلب در گذشته در صنعت جواهرسازی و ساخت زیورآلات با روکش طلا استفاده می‌شد. اما امروز رواج کمتری در بازار داشته و ممکن است در برخی مناطق محدود مورد استفاده قرار گیرد. طلای ۱۲ عیار رنگ زرد بسیار کم رنگی دارد که بسته به نوع آلیاژ استفاده شده در آن می‌تواند رنگ سفید یا رزگلد داشته باشد.
طلای ۱۰ عیار
طلای ۱۰ عیار تنها ۴۱٫۷ درصد آن از طلای خالص تشکیل شده و ۵۸٫۳ درصد آن نیز فلزات آلیاژی است. از این رو، در مقایسه با سایر طلاها فوق‌العاده سنگین‌‌تر و مقاوم‌تر است. رنگ طلای ۱۰ عیار ممکن است زرد بسیار روشن، سفید یا روشن باشد که این امر به دلیل درصد بالای آلیاژ به‌کاررفته در آن است. این نوع طلا برای ساخت زیورآلاتی مانند حلقه، دستبند یا زنجیر برای استفاده روزمره مناسب است. اما استفاده از طلای ۱۰ عیار یا ۴۱۷ ممکن است در افراد آلرژی‌های پوستی ایجاد کند. طلای ۱۰ عیار (۱۰K) اغلب در آمریکای شمالی رایج بوده و به عنوان استاندارد ساخت جواهرات اقتصادی به کار می‌رود. در کشورهای اروپایی و آسیایی از این نوع طلا کمتر استفاده میکنند و طلاهایی با عیار بالا در این کشورها محبوبیت بالایی دارند.
طلای ۹ عیار
یکی از پایین‌ترین عیارهای طلاست که در صنعت طلاسازی استفاده میشود. این طلا از ۳۷٫۵ درصد طلای خالص و ۶۲٫۵ درصد فلز آلیاژ ساخته شده است. به همین دلیل فوق‌العاده سنگین و مقاوم بوده و رنگ آن ممکن است متمایل به قرمز یا سفید باشد. این نوع طلا معمولا در زیورآلات روزمره به عنوان آبکاری طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند. طلای ۹ عیار که با نام طلای ۳۷۵ نیز شناخته میشود، در برخی از کشورها مانند انگلستان و استرالیا محبوبیت داشته و به عنوان یک واحد استاندارد ساخت زیورآلات اقتصادی است.
طلای ۸ عیار
در ترکیب طلای ۸ عیار، ۳۳٫۳ درصد یا یک سوم مقدار کل، طلای خالص بوده و ۶۶٫۷ درصد آن فلز آلیاژ است. از آن جایی که این نوع طلا، خلوص طلای کمتری دارد، ممکن است رنگ آن مات باشد. برای مثال، افزودن مس می‌تواند رنگ طلای ۸ عیار را به سمت رنگ قرمز ببرد. اما اگر از نقرهر به عنوان فلز آلیاژ استفاده شود، ممکن است رنگ آن به سفید متمایل باشد. طلای ۸ عیار یا ۳۳۳ معمولا کاربردهای صنعتی داشته و ممکن است در برخی قطعات مکانیکی یا الکترونیکی استفاده شود. استفاده از طلای ۸ عیار در ساخت زیورآلات در برخی کشورها ممکن است مجاز نباشد.
طلای ۶ عیار
طلای ۶ عیار کم‌عیارترین طلایی است که تنها ۲۵ درصد آن از طلای خالص ساخته شده و ۷۵ درصد مابقی از فلز آلیاژ است. این نوع طلا فوق‌العاده مقاوم بوده و اغلب، کاربری صنعتی دارد. این نوع طلا ممکن است در ساخت زیورآلات بدل نیز مورد استفاده قرار گیرد.
“هر چه عیار طلا بالاتر باشد، طلای مورد نظر خالص‌تر بوده و قیمت بسیار بالاتری نیز دارد. طلای ۱۸ عیار و ۲۱ عیار، پرکاربردترین و محبوب‌ترین نوع طلا در ساخت زیورآلات به خصوص در کشورهای خاورمیانه و عربی هستند.”
| عیار | کد طلا | درصد خلوص طلا |
| ۶ | ۲۵۰ | ۲۵٫۰ |
| ۸ | ۳۳۳ | ۳۳٫۳ |
| ۹ | ۳۷۵ | ۳۷٫۵ |
| ۱۰ | ۴۱۷ | ۴۱٫۷ |
| ۱۲ | ۵۰۰ | ۵۰٫۰ |
| ۱۴ | ۵۸۳ | ۵۸٫۳ |
| ۱۵ | ۶۲۵ | ۶۲٫۵ |
| ۱۸ | ۷۵۰ | ۷۵٫۰ |
| ۲۰ | ۸۳۳ | ۸۳٫۳ |
| ۲۱ | ۸۷۵ | ۸۷٫۵ |
| ۲۲ | ۹۱۶ | ۹۱٫۶ |
| ۲۴ | ۹۹۹ | ۹۹٫۹ |
نحوه محاسبه عیار طلا
اگر بخواهیم درصد طلای خالص به نسبت آلیاژ را در یک قطعه طلا محاسبه کنیم، باید از فرمول‌ها و روش‌های مختلفی برای این کار استفاده کنیم. در این جا سعی داریم تا نحوه محاسبه عیار طلا را بسیار ساده توضیح دهیم:
فرمول عیار طلا برابر است با تقسیم مقدار طلای خالص به کل وزن آلیاژ ضربدر ۲۴٫
طلا عیار = ۲۴ (خالص طلای مقدارآلیاژ وزن کل)
این فرمول عیار طلا از ۲۴ را نشان می‌دهد. برای مثل، اگر یک قطعه طلا با وزن ۱۰ گرم داشته باشیم و از این ۱۰ گرم، ۸ گرم طلای خالص باشد، برای محاسبه عیار این طلا باید به روش زیر عمل کنیم:
طلا عیار = ۲۴ (۸۱۰) =۱۹٫۲
بهترین عیار طلا کدام است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که هر نوع عیار طلا کاربرد منحصربه‌فرد خود را دارد. بنابراین، بهتر است که بگوییم که بهترین نوع عیار طلا برای ساخت زیورآلات و جواهرات کدام است؟ برای ساخت جواهرات زیبا باید حتما خلوص، مقاومت، دوام بالا، عدم ایجاد حساسیت و قیمت را در نظر بگیریم تا بتوانیم تناسب کاملی را برای بهترین عیار طلا بیابیم. می‌دانیم که هرچه عیار طلا بالاتر باشد، بسیار نرم بوده و مستعد خراش و ساییدگی خواهد بود؛ بنابراین، طلای ۲۴ عیار یا ۲۲ عیار نمی‌تواند گزینه مناسبی برای ساخت جواهرات روزمره باشد. در مقابل اگر به ویژگی‌های طلای ۲۱ عیار و طلای ۱۸ عیار نگاه کنیم، مقاومت، درخشندگی و خلوص مناسب را دریافت می‌کنیم؛ به همین دلیل، طلای ۱۸ عیار یا ۷۵۰ و طلای ۲۱ عیار یا ۸۷۵، بهترین گزینه برای ساخت جواهرات بسیار زیبا با رنگ طلایی درخشان و مقاومت بالا خواهند بود.
انواع آلیاژ برای استحکام بخشیدن به طلا
افزودن آلیاژ به طلا سبب میشود تا عیارهای مختلفی به دست آید که نتیجه آن، رنگ‌‌های مختلف، قیمت‌‌ها و مقاومت‌های متفاوت است. انواع آلیاژ طلا به تفکیک به شرح زیر خواهد بود:
- نقره: رنگ سفید روشن یا نقره‌‌ای به طلا می‌دهد.
- روی: در ساخت طلای سفید کاربرد دارد.
- پالادیوم: طلا به رنگ سفید متمایل میشود.
- مس: طلا را به رنگ رزگلد یا قرمز کمرنگ درمی‌آورد.
- نیکل: همانند روی در ساخت طلای سفید کاربرد دارد.
عیار طلای رایج در کشورهای مختلف
عیار طلا بسته به فرهنگ، اقتصاد، سنت و قوانین مرسوم در هر کشوری تفاوت دارد. در ادامه، عیارهای رایج و محبوب هر کشور را به اختصار توضیح می‌دهیم:
ایران و خاورمیانه: رایج‌ترین عیار طلا در ایران طلای ۱۸ عیار است. در کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، طلای ۲۱ عیار و ۲۲ عیار محبوبیت بسیار بالایی دارد.
هند و جنوب آسیا: طلای ۲۲ عیار در هند و کشورهای جنوب آسیا بسیار محبوب است. از طلای ۲۴ عیار نیز برای سرمایهگذاری استفاده میکنند.
اروپا: در اغلب کشورهای اروپایی طلای ۱۴ عیار رایج است. در کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه و سوئیس طلای ۱۸ محبوبیت زیادی دارد. در بریتانیا نیز طلای ۹ عیار رواج بیشتری دارد.
آمریکای شمالی: رایج‌ترین و پرکاربردترین عیار طلا در ایالات متحده و کانادا، طلای ۱۴ عیار و طلای ۱۰ عیار است.
شرق آسیا: در چین، هنک‌کنگ و سایر کشورهای شرق آسیا، طلای ۲۴ عیار به دلیل خلوص بالا، اغلب به عنوان سرمایهگذاری استفاده میشود. در کشورهای تایلند و ویتنام نیز طلای ۲۲ عیار رواج بیشتری دارد.
آفریقا: طلاهای ۲۲ عیار و ۲۴ عیار در اغلب کشورهای آفریقایی به خصوص شما و غرب آفریقا، محبوبیت بسیار بالایی دارند.
به هنگام خرید طلا به ویژه خرید آنلاین باید به موارد بسیار مهمی نظیر اعتبار فروشگاه، ارائه فاکتور معتبر، اصالت طلا و اجرت ساخت منصفانه توجه داشته باشید. فرقی نمی‌کند که به دنبال چه نوع زیورآلات طلای زنانه یا مردانه‌ای هستید، انگشتر، دستبند، زنجیر و …، در فروشگاه اینترنتی اسنپ شاپ میتوانید با خیالی آسوده خرید طلای خود را انجام دهید. همچنین، میتوانید طرح‌‌های زیبا و ترند روز را در اسنپ شاپ پیدا کنید و از امکان خرید قسطی طلا نیز بهره‌مند شوید.
