علل خارش سر چیست؟
فهرست
بروز مشکلاتی چون خارش سر، آن هم به‌صورت مداوم می‌تواند نشان از این باشد که شما درگیر نوعی بیماری یا مشکلی جدی در زمینه سلامت پوست و مو هستید. برای اینکه بتوانید خارش را متوقف کنید، باید دریابید که علت اصلی بروز آن چیست. بعد از کشف علت هم به سراغ روش درمانی درست و متناسب با آن علت بروید. برای راحتی کار شما در ادامه علل اصلی بروز این مشکل و بهترین روش‌های درمانی آن را به‌صورت کامل بررسی کرده‌ایم.
۹ علت رایج خارش پوست سر
احساس خارش در سر به دلیل کثیف شدن پوست آن یک واکنش طبیعی بدن است، اما این مشکل گاهی شکل آزاردهنده و ناراحت‌کننده پیدا می‌کند. گاه آزاردهنده را تجربه کنید. برخی از دلایل احتمالی بروز این مشکل را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
واکنش به یک محصول مو
گاهی ممکن است پوست سرتان در واکنش به محصولات زیبایی و مراقبت از مو چون رنگ مو، تافت، چسب مو و … دچار خارش می‌شود. امکان دارد این مشکل به دلیل وجود برخی ترکیبات حساسیت‌زا در چنین محصولاتی باشد و با قطع مصرف شاهد حل شدن این مشکلی باشید.
درماتیت تماسی بثوراتی
این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که پوست شما با چیزی که آن را تحریک می‌کند یا آلرژی دارید تماس پیدا می‌کند. یکی از این مواد پارافنیلن دیامین است، ماده‌ای شیمیایی که در رنگ موهای تیره و حنا یافت می‌شود، اما سایر محصولات مراقبت از مو هم حاوی آن باشند و باید قبل از خرید فرمولاسیون محصول انتخابی خود را دقت بخوانید.
درماتیت سبورئیک
شایع‌ترین علل خارش سر، درماتیت سبورئیک است، یک بیماری پوستی که باعث شوره سر می‌شود. در واقع احساس خارش در پوست سر پاسخ التهابی بدن شما به رشد بیش‌ازحد مخمر است. این مشکل در کنار خارش و باعث پوسته‌پوسته شدن پوست سر هم می‌شود. مخمر به‌طور معمول روی پوست سر و سایر نواحی پر موی بدن زندگی می‌کند، اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که مخمر بیش‌ازحد وجود داشته باشد. برای موارد خفیف، خرید شامپو ضد شوره حاوی سلنیوم یا روی پیریتیون برای کنترل رشد این مخمرها عالی است.
کهیر روی سر
اگر تابه‌حال دچار کهیر شده‌اید (به عنوان مثال روی صورت، سینه یا بازوها) می‌دانید که چقدر می‌توانند ناخوشایند باشد و حس خارج را به همراه داشته شود. همچنین این مشکل می‌تواند روی پوست سر شما نیز ایجاد شود و خارش شدید را به همراه داشته باشد. کهیر اغلب خودبه‌خود و به‌سرعت از بین می‌رود. اما اگر از بین نرفتند، وقت آن است که به متخصص پوست مراجعه کنید.
بیماری پسوریازیس
پسوریازیس پوست سر یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث ایجاد لکه‌های برجسته، قرمز و پوسته‌دار روی پوست سر شما می‌شود که خارش را به همراه دارد. کارشناسان درک دقیقی از علت بروز این اختلال پوستی ندارند، اما اگر فردی در خانواده شما به آن مبتلا باشد، احتمال ابتلا به آن در شما هم بیشتر است. خرید شامپو دارویی حاوی قطران زغال‌سنگ یا اسید سالیسیلیک می‌توانند به کنترل پسوریازیس پوست سر کمک کنند.
بیماری درماتوفیتوز
کرم حلقوی پوست سر که به نام کچلی پوست یا بیماری درماتوفیتوز نیز شناخته می‌شود، یک عفونت قارچی است که می‌تواند پوست سر را آلوده کند. همچنین تا عمق فولیکول مو گسترش می‌یابد و باعث ریزش موی سکه روی پوست سر خواهد شد. این بیماری علائمی چون خارش و التهاب پوست سر را به همراه دارد.
شپش سر
این حشرات کوچک می‌توانند به پوست سر هر کسی نه فقط پوست سر کودکان حمله کنند. برخلاف تصور رایج که داشتن شپش سر نتیجه عدم رعایت بهداشت است، این بیماری از یک فرد به فرد دیگری منتقل می‌شود و برای همین در مدارس رایج است. برای خلاص شدن از شر شپش باید حتماً شامپوی ضد شپش را تهیه کرده و متناسب با دستورالعمل روی آن استفاده کنید.
آکنه و جوش روی سر
یکی دیگر از علل خارش سر وجود آکنه و جوش روی سر است. این جوش‌ها می‌توانند دردناک باشند و باعث خارش شوند. ایجاد جوش‌های روی پوست سر شما می‌تواند به دلایلی مشابه جوش‌های سایر قسمت‌های بدن باشد، از جمله عرق و استفاده از محصولات زیبایی. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید موهایتان را بیشتر بشویید، به‌خصوص بعد از عرق کردن و فعالیت ورزشی. همچنین از پوشیدن کلاه یا هدبندهای تنگ خودداری کنید.
بیماری درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع اگزما و یک بیماری مزمن است که باعث خارش، خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود و می‌تواند هر قسمت از بدن شما از جمله پوست سر را تحت تاثیر قرار دهد. گاهی خارش مرتبط با درماتیت آتوپیک می‌تواند آن‌قدر شدید باشد که در روند تحصیل، کار و خواب اختلال ایجاد کند. از درماتیت آتوپیک نمی‌توان پیشگیری کرد، اما می‌توانید آن را مدیریت کنید تا شدیدتر نشود.
روش‌های پزشکی برای درمان خارش پوست سر
راه‌حل این مشکل به دلیل بروز آن بستگی دارد و باید به‌درستی تشخیص داده شود تا برای درمان آن اقدام کنید. این روش‌های درمانی ممکن است شامل درمان‌های دارویی، گیاهی و خانگی شود که در ادامه این بخش از مقاله مجله شاپ پلاس روش‌های پزشکی و دارویی را بررسی خواهیم کرد. مهم‌ترین روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
استفاده از شامپوهای مخصوص
شامپوهای OTC زیادی در بازار وجود دارند که هر کدام برای درمان علل مختلف خارش پوست سر چون شوره سر طراحی شده‌اند. بهتر است در هنگام خرید به لیست مواد تشکیل‌دهنده نگاه کنید تا حساسیتی به آن‌ها نداشته باشید. اگر شامپوهای بدون نسخه موثر نبودند، متخصص پوست ممکن است چیزی قوی‌تر برای شما تجویز کند. بهتر نمونه از شامپوهای این‌چنینی شامل موارد زیر می‌شود:
- شامپو کتوکونازول: کتوکونازول یک عامل ضد قارچی است که برای کاهش عفونت‌ها و خارش ناشی از مخمر پوست سر کاربردی خواهد بود. شامپوهای کتوکونازول به‌صورت بدون نسخه یا داروهای تجویزی در دسترس هستند. این شامپوها به‌طور معمول در عرض ۲ تا ۳ هفته علائمی چون خارش را کاهش می‌دهند.
- شامپو زینک پیریتیون: شامپو زینک پیریتیون یک شامپوی ضد قارچی رایج بدون نسخه (OTC) است که برای درمان خارش پوست سر ناشی از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و درماتیت سبورئیک کاربرد دارد. قبل از استفاده از این نوع شامپوها با یک متخصص صحبت کنید، زیرا میزان زینک پیریتیون در هر شامپو بسته به برند متفاوت است و انتخاب بهترین از میان آن‌ها به شرایط شما بستگی داشته باشد.
- شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک: اسید سالیسیلیک یک اسید بتا هیدروکسی است که در برگ‌های همیشه سبز و پوست درخت بید سفید یافت می‌شود. این ماده دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی بوده و به درمان علائم خارش پوست سر کمک می‌کند. فقط به این نکته توجه کنید که اسید سالیسیلیک نباید توسط افرادی که به آسپرین حساسیت دارند استفاده شود.
داروهای موضعی و خوراکی
استفاده از شامپوها تنها راه‌حل برای این مشکل نیست. متخصصین پوست گاهی اوقات فوم‌های دارویی، محلول‌ها، پمادها و سایر اشکال دارویی را تجویز کنند که مستقیماً روی پوست سر زده می‌شوند. همچنین بسته به علل خارش، ممکن است نیاز به مصرف داروهای خوراکی چون قرص داشته باشید تا این مشکل یک‌بار برای همیشه برطرف شود.
روش های درمان خانگی و گیاهی خارش پوست سر
درمان گیاهی و خانگی مانند روغن نارگیل، سرکه سیب و روغن نعناع ممکن است به کاهش علائم خارش پوست سر کمک کنند. برخی از درمان‌های خانگی ممکن است به تسکین این علائم کمک کنند شامل موارد زیر می‌شود.
سرکه سیب
سرکه سیب قرن‌هاست که به‌عنوان یک درمان خانگی خارش پوست سر استفاده می‌شود. دلیل اثربخشی آن به دلیل برخورداری از خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد میکروبی است. بنیاد جهانی پسوریازیس پیشنهاد می‌کند چند بار در هفته از نسبت ۱ به ۱ آب و سرکه سیب ارگانیک روی کف سر و موهای خود بزنید و چند دقیقه زمان بدهد. پس از استفاده از محلول هم بهتر است پوست سر خود را کامل بشویید.
روغن نارگیل ارگانیک
استفاده از روغن نارگیل ارگانیک هم یکی دیگر از روش‌های درمان گیاهی خارش سر است. این روغن دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی بوده که می‌تواند به تسکین خارش شما کمک کند.در واقع به طور حدودی ۵۰ درصد از روغن نارگیل را اسید لوریک تشکیل می‌دهد که یک چربی اشباع شده است و به پوست سر در کاهش التهاب و خارش کمک می‌کند.
مطالعه‌ای علمی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که ترکیبی از روغن نارگیل و بادیان در از بین بردن خارش ناشی از شپش نسبت به پرمترین، دارویی که برای درمان شپش استفاده می‌شود، موفق‌تر است.
روغن نعناع
استفاده از روغن نعناع دو بار در روز و به مدت ۲ هفته به کاهش علائم خارش کمک می‌کند. این روغن را می‌توان با آب یا روغن دیگری مانند روغن‌زیتون رقیق کرد، سپس قبل از شامپو کردن مانند ماسک مو روی پوست سر خود به‌خوبی ماساژ دهید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای یک روغن ضروری ضد میکروبی و ضد التهابی است که ممکن است به تسکین خارش در پوست سر شما کمک کند. البته خود این روغن می‌تواند برای پوست تحریک‌کننده باشد، بنابراین مهم است که آن را به مقدار کم استفاده کنید یا قبل از استفاده آن را رقیق کنید. سعی کنید ۱۰ تا ۲۰ قطره روغن درخت چای را به یک شامپوی ملایم اضافه کنید یا آن را با روغن‌زیتون مخلوط کنید و مستقیماً روی پوست سر خود ماساژ دهید.
مدیتیشن و مراقبه
شاید جالب باشد بدانید دلیل بسیاری از مشکلات مو چون خارش و ریزش مو، استرس و اضطراب است. فعالیت‌هایی که استرس را کاهش می‌دهند، مانند مدیتیشن، در بسیاری موارد بهترین روش درمان خانگی خارش سر موثر باشند.
محققان در سال ۲۰۲۱ دریافتند که انواع مختلف مدیتیشن، مراقبه و انجام یوگا به بهبود علائم پسوریازیس که یکی از دلایل خارش پوست سر است کمک می‌کنند.
نکات مهم برای درمان خارش پوست سر
مراقب باشید هرگونه درمان خانگی را بدون موافقت پزشک خود امتحان نکنید، چون در برخی موارد ضرر آن‌ها بیش از فایده است. در بیشتر موارد هم این مشکل چندان جدی نیست و به‌راحتی برطرف می‌شود، فقط در صورت بروز علائم و موارد زیر حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:
- استفاده از شامپوهای بدون نسخه باعث کاهش خارش در ناحیه پوست سر نشود.
- خارش سر شما را در شب بیدار از خواب بیدار کند یا کار یا زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
- شپش را در موهای خود ببینید.
- نقاطی که ملتهب و دچار خارش هستند، در هنگام لمس دردناک باشند.
درصورتی‌که علائم جدی نیست می‌توانید شامپوها و محصولات مراقبت از مو اورجینال را از اسنپ شاپ بخرید و مشکل خود را با کمک آن‌ها حل کنید. همچنین در فروشگاه اسنپ پی امکان خرید قسطی و راحت برای شما فراهم شده است.
