نشانه‌ها و علائم معده درد عصبی
اگر هربار که تحت فشار یا دل‌شوره قرار می‌گیرید یا کنترل اوضاع از دست‌تان خارج می‌شود، درد معده امانتان را میبرد، مشکوک به معده‌درد از نوع عصبی هستید. این درد آزاردهنده در قالب گرفتگی، نفخ و درد شکمی ظاهر می‌شود و گویای ارتباط مداوم و مستقیم میان مغز و معده است. اکثر افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی علائم معده درد عصبی را تجربه می‌کنند و به‌دنبال راهی برای درمانش می‌گردند؛ در‌حالی‌که مهم‌ترین راه درمان این عارضه، بهبود کیفیت زندگی و دوری از عوامل محرک استرس است. در این مقاله درباره علائم این نوع معده‌درد و علل ایجاد آن حرف می‌زنیم و چند راه پزشکی و غیرپزشکی برای مقابله با آن پیش پای شما می‌گذاریم.
علائم معده درد عصبی چیست؟
معده‌درد عصبی (Nervous Stomach) نشانۀ ارتباط نزدیک مغز و عملکرد روده است و علائمی مشابه اختلالات دستگاه گوارش دارد:
- درد یا ناراحتی در ناحیه اپی‌گاستریک (زیر قفسه سینه، سمت چپ)؛
- تغییر در عادات خواب و خستگی زیاد در طول روز به‌خاطر کم‌خوابی شبانه؛
- احساس گرسنگی غیرطبیعی و سیری طولانی‌مدت بعداز صرف غذا؛
- اشتهای زیاد و میل عجیب به غذا و شیرینی (احتمالا به‌خاطر ترشح دوپامین و القای حس رضایت)؛
- درد قولنج‌مانند، دل‌پیچه یا گرفتگی در ناحیۀ شکم (معمولا همراه با نفخ)؛
- حالت‌تهوع و عق‌زدن‌های خشک یا استفراغ؛
- نیاز پی‌در‌پی به اجابت مزاج؛
- احساس سرگیجه؛
- یبوست یا اسهال؛
- زخم معده؛
- سکسکه.
این علائم طاقت‌فرسا با مصرف مکمل های غذایی و دارویی تحت‌نظارت پزشک و اصلاح سبک زندگی به‌تدریج کم‌رنگ‌تر خواهند شد.
مهم‌ترین علل ابتلا به معده درد عصبی چیست؟
دستگاه گوارش ما سیستم عصبی مخصوص خود را دارد. اسم این دستگاه «سیستم عصبی روده‌ای» (Enteric Nervous System) و وظیفه‌اش پاسخ به هورمون‌های استرس آزادشده در مغز است. طی این پاسخ جنگ یا گریز، هورمون‌های استرس به معده سیگنال می‌دهند که فعالیتش را کم کند تا خون بیشتری به ریه‌ها و عضلات پمپاژ شود. برخی از عوامل موثر بر معده درد عصبی و محرک‌های مرتبط با آن عبارت‌اند از:
- رویداد مهمی مثل آزمون یا جلسه ارائه؛
- مشکلات مالی مثل ورشکستگی؛
- مشکلات رابطه‌ای یا خانوادگی؛
- طلاق و ازدست‌دادن؛
- هرگونه تغییر غیرمنتظره در محیط کار؛
- جابه‌جایی محل زندگی؛
- سوگ عزیزان؛
- بیماری‌های مزمن؛
- اختلالات افسردگی مثل اختلال دوقطبی؛
- اسکیزوفرنی؛
- سندرم روده تحریک‌پذیر؛
- بیماری التهابی روده؛
- ناراحتی پوشش معده به‌دلیل عادت‌های پرخطر مثل سیگار کشیدن، نوشیدن قهوه و مصرف الکل؛
- زخم‌های گوارشی.
هرگاه استرس باعث سرکوب سیستم‌های ایمنی و گوارش شود، تعادل بین باکتری‌های خوب و بد دستگاه گوارش به‌هم می‌ریزد و خطر عفونت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوارض استرس افزایش پیدا می‌کند. از‌طرفی، تحریک، تشنج و انقباض عضلات مری، عضلات دستگاه گوارش را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و ترشح اسید اضافه، نفخ، اسهال و معده‌درد عصبی را به‌دنبال دارد.
درمان پزشکی و دارویی درد عصبی معده
اگر برای درمان علائم معده درد عصبی به کمک احتیاج دارید، باید بدانید که هیچ دارو و روش پزشکی مؤثر‌تر از روان‌درمانی نیست. راهی برای حذف استرس از زندگی روزمره نیست، اما یک درمانگر حاذق می‌تواند با به‌کارگیری تکنیک‌های زیر، راه‌های کاهش و مقابله با استرس را به شما بیاموزد:
- درمان ضدافسردگی برای تسکین علائم معده‌درد عصبی یا سندرم روده تحریک‌پذیر؛
- درمان شناختی رفتاری (CBT) برای تسکین استرس و یادگیری نحوه مقابله با آن؛
- هیپنوتیزم‌درمانی.
بهترین دارو برای معده درد عصبی
اولین پیشنهاد پزشک برای درمان معده‌درد عصبی اصلاح عادت‌های روزانه به‌ویژه خوردوخوراک بیمار است. در مراحل بعد، جهت تسکین علائم معده درد عصبی سراغ داروهای کاهنده اسید، مسکن‌ها و داروهای ضدنفخ خواهد رفت. در مورد مصرف مکمل های اعصاب و روان، عوارض جانبی آنها و تداخل با دیگر داروهایی مصرفی با پزشک صحبت کنید.
درمان خانگی معده درد عصبی
برای درمان هر بیماری و مشکلی که از استرس سرچشمه گرفته، ابتدا باید محرک‌های بالقوه استرس را از بین برد. این یعنی می‌توان با مراعات در خانه و بدون مراقبت‌های پزشک، این درد همیشگی و آزاردهنده را ریشه‌کن کرد. از تکنیک‌های این بخش کمک بگیرید.
۱. مدیتیشن
مدیتیشن با افزایش تمرکز و ذهن‌آگاهی، اضطراب و استرس را کم‌رنگ و مغز را آرام می‌کند. منظورمان روزی ۲ ساعت مدیتیشن نیست! می‌توانید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز در کنج آرامی بنشینید یا دراز بکشید و روی تنفس خود تمرکز کنید. مانترا‌گویی یکی از تکنیک‌های فوق‌العاده مؤثر مراقبه است که حواس را به‌سرعت از موضوع استرس‌زا پرت و به کاهش علائم معده عصبی کمک می‌کند. حتما امتحانش کنید.
۲. اصلاح تغذیه
معمولا بدون مراقبت‌های تغذیه‌ای نمی‌توان از علائم درد معده درد عصبی جان سالم به در برد. مصرف هر نوع غذایی که درد عصبی معده را تشدید کند باید از رژیم غذایی روزانه حذف یا تا حد امکان محدود شود. به‌منظور کاهش استرس باید قید لبنیات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه، نوشابه، چای، شکلات، غذاهای تند و اسیدی و غذاهای چرب را بزنید. بعضی از این غذاها ترشح اسید معده را بیشتر می‌کنند و بعضی دیگر دیرهضم هستند و مدت‌زمان زیادی در معده می‌مانند، در نتیجه باعث نفخ می‌شوند.
۳. تمرین عادت‌های آرامش‌بخش
عادت‌های آرامش‌بخش را جایگزین فعالیت‌های پرهیجان و استرس‌زا کنید. انجام تمرین‌های ورزشی، نوشتن خاطرات روزمره، مطالعه کتاب، خواب کافی و باکیفیت، گوش دادن به موسیقی، صحبت با دوستان نزدیک و کم‌کردن مسئولیت‌های روزمره استرس را به‌طرز چشمگیری کمتر و به‌مرور زمان محو خواهد کرد. استفاده از تجهیزات پزشکی مثل ماساژور برقی نیز کمک‌کننده است.
۴. دمنوش‌های طبیعی
به‌عنوان آخرین راهکار درمان معده‌درد استرسی و عصبی در مجله شاپ پلاس، مصرف روزانۀ دمنوش‌های طبیعی و گیاهی را پیشنهاد می‌کنیم. زنجبیل مشکلات خفیف دستگاه گوارش را از بین میبرد و نعناع معده را آرام می‌کند. مقداری از آنها را بجوشانید و این دم‌کرده را هفته‌ای چند بار بنوشید.
پیشگیری از معده درد عصبی
معده‌درد عصبی از استرس تغذیه می‌کند و به‌این‌خاطر یک بیماری متناوب (همواره در رفت‌و‌آمد) است. در زمان‌های حمله استرس، ترشح اسید معده بیشتر می‌شود و این اسید به‌تدریج به بافت معده آسیب می‌رساند. بنابراین کنترل و پیشگیری آن قدم بزرگی در راستای حفظ سلامتی و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های پرخطر خواهد بود. ساده‌ترین راه برای مراقبت از بدن و ذهن خود در مقابل استرس، حضور در محیط‌های کم‌استرس، انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش و دوری از افراد استرس‌زا است. انتخاب غذاهایی که سریع هضم می‌شوند و اجتناب از غذاهای چرب، سرخ‌شده، اسیدی و تخمیرشده نیز در این مسیر به شما کمک می‌کند. استراحت کافی و خرید اقساطی لوازم ورزشی برای ورزش منظم را نیز در نظر داشته باشید.
پرسش‌های پرتکرار
۱. علائم معده درد عصبی در کودکان چیست؟
معده درد عصبی در کودکان معمولا در قالب گرفتگی و درد آرام‌نشدنی در ناحیۀ معده ظاهر می‌شود و اسهال یا یبوست، تهوع و استفراغ را به‌دنبال دارد. کودکان مبتلا در محیط‌های استرس‌زا مثل مدرسه واکنش شدید‌تری نشان می‌دهند و ممکن است از حضور در محیط‌های این‌چنینی امتناع کنند.
۲. قرص برای معده درد عصبی چی بخوریم؟
داروهای کاهنده اسید، مسکن‌ها و داروهای ضدنفخ بهترین دارو برای درمان دارویی معده‌درد عصبی هستند. این داروها را با تجویز پزشک مصرف کنید.
۳. کدام دمنوش برای معده درد عصبی بهتر است؟
دمنوش‌های نعناع و زنجبیل به بهبود مشکلات گوارشی و تسکین ناراحتی‌های معده شهرت دارند. این گیاهان طبیعی اسپاسم معده را آرام، هضم را تقویت و سوزش معده را کم‌رنگ می‌کنند. همچنین نفخ و التهاب معده را از بین می‌برند و اثری از تهوع باقی نمی‌گذارند.
۴. معده درد عصبی که به پشت می‌زند، نشانه چیست؟
درد معده که به کمر و پشت بدن می‌زند، ناشی از ارتباط نزدیک سیستم عصبی مرکزی با سیستم گوارشی است و از استرس و اضطرابی خبر می‌دهد که عملکرد سیستم گوارش را با اختلال مواجه کرده است.
۵. علائم معده درد خطرناک کدام‌اند؟
کاهش وزن بی‌دلیل، استفراغ خونی، مدفوع سیاه یا خونی، یا اگر سابقه خانوادگی سرطان دستگاه گوارش دارید. عدم رسیدگی به این مشکل برای مدت طولانی یا مزمن شدن آن، ممکن است منجر به وضعیتی بسیار جدی‌تر از آنچه فکر می‌کنید شود.
۶. آیا معده درد عصبی خطرناک است؟
واکنش ناخوشایند معده به افراد و مکان‌های استرس‌زا به‌معنای مشکلی در شما نیست. این بیماری نه کشنده است، نه خطرناک. معمولا هم جای نگرانی ندارد. عوارض آن به‌تدریج ظاهر می‌شوند و خوشبختانه درمان‌پذیرند.
حرف آخر
مدیریت استرس مهارتی است که فقط با تمرین و تغییر حاصل می‌شود. به‌همین‌خاطر اکثر مبتلایان به معده‌درد عصبی، سالیان سال با این بیماری دست‌به‌گریبان هستند و علائمش را صرفا تحمل می‌کنند. در‌حالی‌که می‌توان با یک‌سری تغییر ساده در سبک زندگی و کمک‌خواستن از یک روان‌درمانگر باتجربه، راه‌های مقابله با اتفاقات پراسترس و آرام‌ماندن در شرایط این‌چنینی را یاد گرفت. در فروشگاه اینترنتی اسنپ شاپ انواع تجهیزات پزشکی و داروهای مکمل اعصاب و روان برای مدیریت راحت‌تر استرس در اختیار شماست. بعداز مشورت با پزشک، درصورت نیاز برای تسکین علائم معده درد عصبی همین حالا وارد اسنپ‌شاپ شوید و آنها را به‌صورت اینترنتی تهیه کنید.
