همه‌چیز درباره سیزده بدر
فهرست
سیزده بدر روز طبیعت است و جشن‌گرفتن این روز از آیین‌های کهن ایرانی! ما از گذشتگان آموخته‌ایم به‌رسم قدردانی از آغاز بهار و سبز‌شدن دوبارۀ طبیعت، این روز مبارک و خوش‌یمن را در دامن صحرا بگذرانیم و شکرگزار زندگی دوباره طبیعت باشیم. پس با اعضای خانواده دل به دشت‌و‌دمن می‌زنیم، دروغ سیزده می‌گوییم و به‌امید برکت و باروری در سال پیش رو سبزه گره می‌زنیم. این سنت پرشکوه ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ دارد و در سیزدهمین روز بهار برگزار می‌شود. در این راهنمای کوتاه قصد داریم کمی درباره تاریخچه و آدابِ مرسوم در این روز حرف بزنیم. همراه ما باشید.
معرفی جشن نوروزی سیزده بدر
سیزده بدر یکی از جشن‌های دل‌چسب نوروز ایرانی و یکی از معدود سنت‌های باستانی است که هنوز مشتاقانه به آن پایبندیم. این جشن در سیزدهمین روز از فروردین ماه، بعداز ۱۲ روز دیدوبازدید و خرید عید برگزار می‌شود. تقویم رسمی ایران این روز را با نام «روز طبیعت» می‌شناسد و هر سال آن را تعطیل اعلام می‌کند. این جشن طبیعت‌محور است، در دل طبیعت برگزار می‌شود و علاوه‌بر آنکه بر ارتباط میان محیط‌زیست و انسان تأکید دارد، خانواده‌ها و دوستان را به بهانه‌ای شاد دور هم جمع می‌کند. این جشن باستانی را می‌توان پایانی نمادین بر جشن‌های سال نو در نظر گرفت.
سیزده بدر: نحس یا خوش‌یمن؟
این تضاد عجیب و معماگونه برای خیلی‌ها جای سؤال است. عدد سیزده در بسیاری از فرهنگ‌ها همراه می‌شود با بدشگونی و نحسی؛ اما خروج از خانه و گذراندن این روز در طبیعت به‌این‌خاطر نیست! عدد سیزده در فرهنگ ایران باستان و نظام فکری زرتشتی نماد گذار از کمال به مرحله‌ای تازه بود. دوازده روز ابتدایی نماد دوازده ماه سال و روز سیزدهم به‌معنای شروع دوره‌ای تازه! اگر هنوز درباره نحسی سیزده می‌شنویم، علتش می‌تواند نحسی عدد ۱۳ در ماه‌های قمری اعراب یا نحوست این عدد میان مسیحیان باشد.
سیزده بدر ۱۴۰۴ چه روزی است؟
سیزده‌بدر یا روز طبیعت در تقویم شمسی ۱۴۰۴ روز چهارشنبه مصادف با سوم شوال در تقویم قمری و دوم آوریل در تقویم میلادی است. سال ۱۴۰۳ کبیسه بود و دروغ سیزده ۱۴۰۴ یک روز با دروغ اول آوریل اختلاف دارد!
فلسفه سیزده بدر چیست؟
همیشه فلسفه‌ای پشت سنت‌های ایرانی است! سیزدهم فروردین روز دشت‌و‌دمن و صحراست و وقت احترام به طبیعت! یک ایران این روز را به آشتی با طبیعت و جشن‌گرفتن بهار سپری می‌کنند و قدردانی خود را با کاشت گل‌و‌گیاه و درخت نشان می‌دهند.
ایرانیان باستان معتقد بودند دنیای مادی ۱۲ هزار سال است و وقتی وارد هزار ۱۳ می‌شویم، روح ما قدم از دنیای مادی بیرون می‌گذارد و به جایگاه والا و حقیقی خود می‌رسد؛ جایی به اسم جهان مینو! ۱۲ روز اول سال نماد این ۱۲ هزار سال و روز بعد نماد رهایی و آزادی بود. زرتشتیان باستان این روز را به‌خاطر پیروزی ایزد باران بر دیو خشک‌سالی اپوش مظهر شکوه و برکت می‌دانستند و در دامن طبیعت از خداوند آرزوی بارش باران می‌کردند.
اگر روحیه پرسش‌گری دارید و اهل پیداکردن چندوچون سنت‌های ایرانی هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله فلسفه هفت سین نوروز را هم بخوانید.
تاریخچه سیزده بدر به کدام دوران بازمی‌گردد؟
مستندات زیادی درباره تاریخچه سیزده بدر در ایران باستان در دست ما نیست، اما متون داستانی و کتیبه‌ها به برپایی این جشن در دوران ساسانیان اشاره مستقیم دارند. آن دوران، جشن سیزده بدر از روز ۱۳ فروردین شروع می‌شد و تا ۱۸ فروردین ادامه پیدا می‌کرد. جشنی پر از نمایش و شادی و پایکوبی دسته‌جمعی برای ستایش طبیعت. ساسانیان این جشن را از دربار پادشاه شروع می‌کردند و آن را به گردش و تفریح در باغ و بوستان گره می‌زدند، صدای آواز و سرود سر می‌دادند و با دل خوش سبزه می‌کاشتند.
اگر مشتاقید جزئیات بیشتری درباره عید نوروز بدانید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را از دست ندهید.
سنت های مرسوم سیزده بدر ایرانی
جشن سیزده‌به‌در ایرانی خشک‌و‌خالی نیست. آداب‌و‌رسوم خاصی دارد و هرکدامشان به‌نوعی یاد‌آور پیوند انسان و طبیعت هستند. در این بخش به معروف‌ترین سنت‌های سیزده‌بدر می‌پردازیم. رسم‌و‌رسومی که هنوز جایگاه ویژه‌ای بین ایرانی‌ها دارند!
۱. دورهمی خانوادگی و پیک‌نیک در طبیعت
مهم‌ترین رسم ایرانی‌ها در این جشن نوروزی پوشیدن بهترین لباس برای سیزده به در و رفتن به باغ‌ها و مناطق سرسبز است. در این روز خوش‌یمن خانواده‌ها از صبح زود بساط پیک‌نیک را جمع می‌کنند، دل به طبیعت سبزپوش بهاری می‌زنند و در دشت‌و‌دمن اطراق می‌کنند. خارج‌شدن از خانه و تفریح در طبیعت مهم‌ترین رسم این روز است.
۲. بازی‌های دسته‌جمعی
از تفریحات محبوب و پرتکرار در روز سیزده فروردین باید به بازی‌های گروهی و دسته‌جمعی اشاره کنیم. بازی‌هایی که نه‌فقط باعث نشاط و شادی مردم در این روز می‌شوند، بلکه ارتباط صمیمانه میان افراد را محکم‌تر و پررنگ‌تر می‌کنند. پرطرف‌دارترین آنها عبارت‌اند از وسطی، والیبال، فوتبال، طناب‌کشی، آب‌بازی، هفت‌سنگ، الک‌دولک و تاب‌بازی. کودکان و بزرگ‌سالان هر سال برای شرکت در این بازی‌ها سرودست می‌شکنند و خاطرات به‌یادماندنی رقم می‌زنند.
۳. پختن و خوردن آش
حتی اگر غذای سیزده‌بدر چیز دیگری باشد، پختن و خوردن آش‌رشته یا آش دوغ یکی از رسوم جذاب و پرطرفدار سیزده‌به‌در است. فلسفه این رسم، پخت‌و‌پز با گیاهان و سبزیجاتی است که طبیعت بار دیگر به ما هدیه داده و باید قدردان این نعمت باشیم! البته نیت بعضی از ایرانی‌ها برای پخت آش و پخش‌کردنش بین همسایه‌ها، در‌امان‌ماندن از حوادث ناگوار و اصطلاحا «نحسی» این روز است!
۴. گره‌زدن سبزه و انداختنش در آب
ایرانی‌ها در روز سیزده فروردین سبزه عید نوروز را گره می‌زنند و به آب روان می‌سپارند. قدیمی‌ها معتقد بودند سبزه گره‌زدن بخت‌گشای جوانان مجرد، مشکل‌گشای افراد دردمند و تحقق‌بخش آرزوهاست. سپردن سبزه به آب روان نیز نماد رهایی از بدی‌ها، نحسی‌ها و بیماری‌ها و آرزوی زمین شاد و پربار در سال پیش رو است.
۵. دروغ سیزده!
سنت دروغ سیزده ایرانی نیست؛ ریشۀ فرانسوی دارد و برگرفته از «دروغ آوریل» در فرهنگ غربی است. یکی از لذت‌های آدم‌ها در دورهمی سیزده‌بدر این است که وقتی کسی حواسش پرت انجام کاری است، دروغ‌های بی‌خطر و شوخی‌های شاخدار خنده‌دار بگویند و شادی را به هر بهانه‌ای مهمان جمع کنند.
غذاها و خوراکی‌های معروف سیزده بدر
غذای روز سیزده فروردین هم آداب‌و‌رسومی دارد. وقتی کل اعضای خانواده به‌شوق جشن‌گرفتن یک مناسبت باستانی کنار هم جمع می‌شوند، وقت خوردن غذاهای سنتی ایرانی است! البته قدیم‌‌ها این رسم ارج‌و‌قرب بیشتری داشت و با وسواس بیشتری رعایت می‌شد! این روزها سفره سیزده‌بدر اکثر خانواده‌ها با جوجه‌کباب و کوبیده پر می‌شود اما:
- خراسانی‌ها معتقدند غذای این روز را باید با گیاهان صحرایی پخت؛
- شمالی‌ها سفره سیزده را با باقلاپلو و ماهی و انواع حلوا پر می‌کنند؛
- آذری‌ها عاشق خوردن کوفته‌پذیری در این روز مبارک هستند یا کباب‌های معروفشان را می‌پزند؛
- کردها این روز را با دلمه برگ مو، دمی‌بلغور و کلانه سر می‌کنند؛
- اهالی تهران و بخش‌های مرکزی ایران نیز آش رشته را به غذاهای دیگر ترجیح می‌دهند.
چند پیشنهاد خوب برای سیزده بدر امسال!
در مورد انتخاب تفریحگاه سیزده‌بدر سخت نگیرید؛ هدف تجدید دیدار با طبیعت است. شهرهای مختلف کشورمان پر از زیبایی و طبیعت منحصربه‌فرد‌ند و به آغوش باز از شما استقبال می‌کنند. اگر در تهران زندگی می‌کنید، طبیعت سرسبز بهاری در حومۀ دنج شهر انتخاب خوبی برای شماست. زیبایی مناطقی مثل دشت هویج روستای افجه، روستای برگ جهان، روستای خور، تنگه واشی فیروزکوه، لواسان و فشم، پارک جنگلی خرگوش دره، پارک جنگلی لتمال کن یا روستای وردیج واقعا هوش از سرتان میبرد. اینها بهترین مکان های تهران برای سیزده بدر محسوب می‌شوند.
در مشهد می‌توانید این روز را در طبیعت زیبای پارک کوه سنگی یا وکیل آباد، چالیدره، طرقبه، شاندیز یا روستای دنج زشک بگذرانید. پیشنهادمان برای شیرازی‌ها طبیعت کوهپایه‌ای دروازه قرآن، دشت ارژن، آبشار کوهمره، پارک بعثت و پارک آزادی است. اگر ساکن اصفهان زیبا هستید، برای سیزده بدر مکان‌هایی مثل آبشار آب ملخ، دهکده زاینده‌رود یا دشت لاله واژگون را انتخاب کنید. اگر هم در شمال سرسبز زندگی می‌کنید، جذابیت و قشنگی حیاط خانه شما برای لذت‌بردن از طبیعت کافی است!
سخن پایانی
سیزده بدر روز آشتی انسان و طبیعت است. یک ایران این روز را کنار عزیزان خود و در آغوش طبیعت می‌گذرانند تا سال جدید را با قلبی پر از سرسبزی و برکت آغاز کرده باشند. در این مقاله از شاپ پلاس درباره رسم دیرینه و شیرین جشن سیزده‌بدر حرف زدیم و اهمیت پیوند هرساله انسان و طبیعت در سیزدهمین روز فروردین‌ماه را یاد‌آوری کردیم. از جان‌و‌دل امیدواریم برای‌تان مفید بوده باشد. بعد از آشنایی با این سنت شاد و پسندیده پیشنهاد می‌کنیم کم‌و‌کسری پذیرایی عید را از اسنپ شاپ بخرید. در این فروشگاه اینترنتی دست روی هر محصولی بگذارید، کیفیتش تضمین‌شده است و از دستان فروشنده‌ای معتبر به نشانی منزلتان ارسال می‌شود. خرید عید را به‌سادگی، با کمترین هزینه و با خیالی آسوده در فروشگاه آنلاین اسنپ تکمیل کنید.
