روز معلم چه روزی است؟
فهرست
هر جامعه، رشد و شکوفایی خود را مدیون انسان‌های فرهیخته‌ای است که با زحمات طاقت‌فرسای آموزگاران‌شان رشد کرده و به عرصه رسیده‌اند. سپاسگزاری از آموزگاران و قدردانی از آنها در تمام دنیا رواج دارد و بخش آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل یا یونسکو هم روزی مخصوص برای بزرگداشت مقام معلمان انتخاب کرده اما روز معلم در ایران، ۱۲ اردیبهشت‌ماه است. در این مقاله، از تاریخچه روز آموزگار در ایران و جهان می‌گوییم و شما را با دانستنی‌های مهمی درباره این روز آشنا می‌کنیم.
روز معلم امسال چه روزی و چندشنبه است؟ (سال ۱۴۰۴)
هر سال، ۱۲ اردیبهشت که می‌رسد، جشن روز معلم در ایران برپا می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید روز معلم چه روزی است ۱۴۰۴ روز ۱۲ اردیبهشت‌ماه جمعه است یعنی یک روز تعطیل! ولی اولاً تقدیر از معلم روز و ماه و سال نمی‌شناسد و ثانیاً در چنین شرایطی، همیشه این‌طور بوده است که دانش‌آموزان یا دانشجویان آخرین روز کاری قبل یا اولین روز کاری بعد از روز تعطیل را به جشن و قدردانی از آموزگارشان اختصاص می‌داده‌اند.
تاریخچه روز معلم در ایران
روز ۱۲ اردیبهشت در ایران، هم قبل از انقلاب اسلامی و هم بعد از آن، به‌عنوان تاریخی برای بزرگداشت مقام معلمان در نظر گرفته شده است.
پیش از انقلاب و در دهه ۴۰ شمسی، به‌واسطه اتفاقات تلخی که در میدان بهارستان رخ داده بود، ۱۲ اردیبهشت نمادی از احترام به آموزگاران در نظر گرفته شد.
اما بعد از انقلاب، در پی ترور و شهادت آیت‌الله مطهری در اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸، از سال ۱۳۵۹ روز ۱۲ اردیبهشت در تقویم به‌مناسبت گرامیداشت ایشان روز معلم نامیده شد.
شاید برایتان سؤال باشد که در دنیا چه روزی روز معلم است؟ روز جهانی معلم در تقویم بین‌المللی، هر سال ۵ اکتبر یا ۱۳ مهر است. از حوالی سال ۱۹۹۴ میلادی تاکنون، این روز جشن گرفته می‌شود و هدف از تعیین آن، قدردانی از مقام معلمان و رسیدگی به حقوق و موقعیت شغلی آن‌هاست. در این روز سالگرد تصویب توصیه‌نامه سازمان بین‌المللی کار/ یونسکو در مورد جایگاه معلمان در سال ۱۹۶۶ گرامی داشته می‌شود، که معیارهایی را در مورد حقوق و مسئولیت‌های معلمان و استانداردهایی را برای آمادگی اولیه و آموزش بیشتر، استخدام، اشتغال و شرایط تدریس و یادگیری آنها تعیین می‌کند.
“به‌طور خلاصه، روز جهانی معلم با هدف گرامیداشت بازنگری‌های انجام‌شده در مسیر پیش‌روی این حرفه در سطح جهانی ثبت شده است ولی در ایران، روز معلم بعد از انقلاب و قبل از آن براساس رخدادهای سیاسی مهمی بوده است که رخ داده‌اند.”
در ادامه این مقاله از شاپ پلاس به‌طور دقیق‌تر خواهیم گفت که فلسفه نام‌گذاری روز معلم قبل از انقلاب و بعد از آن چه بوده است.
روز معلم به چه مناسبتی است؟
در ایران، روز شهادت آیت‌الله مطهری به عنوان روز معلم انتخاب شده است. اگر به گذشته‌ها برگردیم، متوجه می‌شویم که در ابتدا، دلیل انتخاب دوازدهم اردیبهشت به‌عنوان روز معلم قبل از انقلاب دلیل دیگری داشته است.
نتیجه اعتراضات معلمان پیش از انقلاب
در سال ۱۳۴۰، یعنی مدت‌ها پیش از انقلاب ۱۳۵۷، یکی از معلمان دلسوز کشور به نام «دکتر ابوالحسن خانعلی» طی تجمع اعتراض‌آمیز آموزگاران در میدان بهارستان به شهادت می‌رسد. او فردی دلسوز و بدون گرایش به حزب و گروهی خاص بود.
بعد از کشته‌شدن دکتر خانعلی در این رویداد، حکومت آن دوره برای دلجویی از معلمان و ظلمی که به آنها شده بود، روز ۱۲ اردیبهشت را «روز معلم» اعلام کرد. در واقع، این روز به یاد ابوالحسن خانعلی و برای گرامیداشت معلمان تعیین شد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ۱۳ اردیبهشت، یعنی روز تشییع جنازه خانعلی به یکی از بزرگ‌ترین تظاهرات ایران بعد از کودتای ۲۸ مرداد تبدیل شد. هم معلمان و هم افرادی از اقشار مختلف جامعه در این مراسم شرکت و تن شریف این معلم آزاده را در ابن بابویه دفن کردند. پس از اعتراض پرهزینه معلمان و ازدست‌رفتن جان دکتر خانعلی، بالاخره به درخواست‌های آنها رسیدگی شد.
اعتصاب معلمان در ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ به پایان رسید و این اعتراض ۱۲ روزه نتیجه‌ای مطلوب به همراه داشت. دولت با افزایش حقوق آموزگاران موافقت و وزیر فرهنگ هم تغییر کرد. محمد درخشش نیز که ریاست مجمع صنفی معلمان را به عهده داشت، به‌عنوان وزیر انتخاب شد.
شهادت استاد مطهری بعد از انقلاب اسلامی
روز معلم بعد از انقلاب هم در همان تاریخ برگزار می‌شود. استاد مرتضی مطهری، متفکر، محقق، عالم، نویسنده، مدرس حوزه و دانشگاه و یکی از بنیانگذاران عقیدتی نظام جمهوری اسلامی، در روز ۱۱ اردیبهشت ماه، سال ۱۳۵۸ از سوی گروه شبه‌نظامی فرقان به شهادت رسید. این خبر در ۱۲ اردیبهشت اعلام شد و همه در جریان آن قرار گرفتند. به همین دلیل، مجدداً روز ۱۲ اردیبهشت به‌عنوان روز معلم و تاریخی برای زنده نگه‌داشتن یاد استاد مرتضی مطهری انتخاب شد.
روز معلم در تقویم تعطیل است؟
روز معلم در ایران تعطیل رسمی نیست؛ بااین‌حال، امسال دوازدهم اردیبهشت ماه روز جمعه است. احتمالاً جشن‌ها و مراسم تقدیر در مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات مختلف هم در روز پنجشنبه یا شاید شنبه برگزار می‌شوند. اگر شما هم خواهان تقدیر از معلم خود هستید، باید حواستان به این باشد که ۱۲ اردیبهشت امسال تعطیل است.
با تبریک روز معلم در این تاریخ، اساتید و آموزگاران خود را خوشحال کنید و عشق و احترامی را که نسبت به آنها دارید، نشان بدهید.
روز گرامیداشت معلم در سایر کشورها
بسیاری از کشورها، روز معلم جهانی، یعنی روز ۵ اکتبر را جشن می‌گیرند. بااین‌حال، برخی از کشورها هم تاریخ مخصوص به خود را دارند و به دلایل گوناگون و متنوع دیگری از آموزگاران تقدیر می‌کنند. برای مثال، در جدول زیر به شما گفته‌ایم که در کشورهای مختلف، چه روزی روز معلم است و دلیل انتخاب آن چیست:
| کشور | تاریخ | دلیل انتخاب روز معلم |
| ویتنام | ۲۰ نوامبر | نشست بین‌المللی معلمان در سال ۱۹۸۵ میلادی برای اعلام اعتراضات و مطالبات‌شان |
| انگلستان | ۱۹ ژوئن | روز ملی تعیین‌شده از سوی دولت برای تقدیر و حمایت از معلمان رده‌های مختلف |
| تایوان | ۲۸ سپتامبر | روز بزرگداشت فیلسوف معروف چینی کنفوسیوس |
| کره جنوبی | ۱۵ مه | روز تقدیر جوانان صلیب سرخ از معلمان بیمار |
| اسلواکی | ۲۸ مارس | روز تولد جان آموس کمنیوس، پدر آموزش مدرن این کشور |
| لهستان | ۱۴ اکتبر | سالگرد تأسیس کمیسیون آموزش ملی |
| پاناما | ۱ دسامبر | بزرگداشت تولد مانوئل خوزه هورتادو، بانی آموزش همگانی مدرن |
| اندونزی | ۲۵ نوامبر | سالروز تشکیل انجمن معلمان |
| شیلی | ۱۶ اکتبر | سالروز دریافت جایزه نوبل از سوی گابریلا میسترال، شاعر شیلیایی |
اگر بدانید که در هر کشور، روز معلم به چه مناسبتی انتخاب شده، دید دقیق‌تر و وسیع‌تری نسبت به فرهنگ و تاریخ کشورهای مختلف به‌دست می‌آورید. مقایسه روزهایی که هر کشور برای بزرگداشت مقام معلم در نظر گرفته، واقعاً جالب است و پرده از حقایق فرهنگی و تاریخی بسیاری برمی‌دارد.
روز معلم را چطور گرامی بداریم؟
برای تشکر از معلم خود، روش‌های مختلفی وجود دارد. باید ببینید که کدام مورد برای شما و رابطه‌ای که با آموزگار و استاد خود دارید، مناسب‌تر به نظر می‌رسد. مثلاً توصیه‌های زیر را به خاطر داشته باشید:
- قدردانی کلامی و پیامی: تبریک‌گفتن کلامی یا فرستادن یک پیام و تلفن‌زدن به استاد و معلمی که از شما دور است، قطعاً برای او شیرین و دوست‌داشتنی خواهد بود.
- تشکر و هدیه معنوی: تهیه یک ویدئوی کوتاه قدردانی، نوشتن یک نامه، اجرای نمایش یا سرود و مهمان‌کردن معلم به یک برنامه فرهنگی هم چند ایده برای جشن روز معلم هستند.
- تقدیم هدیه: اهدای کتاب، وسایل تزیینی مانند مجسمه، گل و انواع کادوهایی که با شخصیت و نوع ارتباط شما با معلمتان متناسب هستند هم ایده مطلوبی خواهند بود.
در هدیه‌دادن به استاد و آموزگارتان به سلیقه، سن، نوع رابطه خود با او و کیفیت معنوی و مادی کادو دقت کنید. ایده برای کادو روز معلم فراوان است و باید با دقت از میان موارد مختلف، گزینه‌ای را انتخاب کنید که معلم و استادتان را بیشتر خوشحال می‌کند.
چنانچه نگران بودجه و هزینه خرید هدیه هستید، باید بگوییم که اصلاً جای نگرانی نیست، چون با امکان خرید اقساطی از فروشگاه اسنپ می‌توانید مخارج خرید را مدیریت کنید. شما می‌توانید به این فروشگاه آنلاین سر بزنید و ببینید که از میان کالاهای بسیار متنوع، کدام مورد مناسب‌تر است.
با انتخاب و خرید قسطی، راحت‌تر هزینه‌ها را مدیریت می‌کنید و نیازی به مراجعه حضوری به فروشگاه‌های مختلف نخواهید داشت. پیک اسنپ هم هدیه را درب منزل یا به هر نشانی دیگری که بخواهید، به شما تحویل می‌دهد.
حالا شما بگویید!
تشکر و قدردانی از کسی که به ما راه بهتر زیستن را آموخته، واقعاً زیباست. اگر شما هم آموزگاری داشته یا دارید که به شما دانش آموخته یا با به‌اشتراک‌گذاشتن تجربه‌ها و معلومات خود نقشی در رشد ذهنی و روحی‌تان داشته است، حتماً از او سپاسگزاری کنید. فرقی نمی‌کند که چه روزی را برای قدردانی انتخاب می‌کنید، اما اگر به دنبال یک بهانه و روز خاص هستید، روز معلم در ۱۲ اردیبهشت یا روز جهانی معلمان در ۵ اکتبر (۱۳ مهر) موقعیت بسیار خوبی است.
از کدام معلم خود تشکر خواهید کرد و برایش هدیه تهیه می‌کنید؟ برنامه خاصی برای روز معلم امسال در نظر دارید؟ یادتان باشد که با سرزدن به فروشگاه آنلاین اسنپ شاپ هم می‌توانید هر هدیه‌ای را که دوست دارید، تهیه کنید و به‌راحتی آن را درب منزل تحویل بگیرید.
