گل مژه چیست؟ علائم، علل و روش های درمان گل‌ مژه 

گل مژه به‌عنوان عفونت غده‌های چربی پلک‌ها شناخته می‌شود که با بروز بیرون‌زدگی‌های کوچک، قرمز و دردناک در لبه خارجی یا داخلی پلک مشخص می‌شود. این بیماری چشمی بسیار شایع است و عواملی همچون تماس با دست‌های آلوده و التهاب لبه پلک می‌توانند موجب بروز آن شوند. سرما نیز معمولا به تشدید این بیماری منجر می‌شود.

گل مژه چیست؟

گل مژه نوعی توده متورم است که در نزدیکی پلک ظاهر می‌شود. این تورم معمولا بسیار حساس و دردناک است و می‌توان آن را نوعی آبسه دانست که به دلیل عفونت باکتریایی یا التهاب مژه و غدد چربی پلک ایجاد می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، عواملی همچون تماس با دست‌های آلوده می‌توانند به ایجاد گل مژه منجر شوند.

علل به وجود آمدن گل مژه

پلک دارای غده‌های چربی کوچکی در اطراف مژه‌ها است که ممکن است به دلیل آسیب به پوست، ذرات گرد و غبار یا چربی مسدود شوند. وقتی که مجاری این غدد مسدود می‌شوند، باکتری‌ها می‌توانند در آن‌ها رشد کرده و عفونتی را به وجود آورند که باعث بروز گل‌مژه می‌شود. گل‌مژه ممکن است یک یا هر دو چشم را درگیر کند، اما معمولا به مشکل جدی تبدیل نمی‌شود و بر بینایی تاثیری ندارد.

علاوه بر عفونت باکتریایی، عوامل دیگری هم می‌توانند به عفونت غدد منجر شوند. به عنوان مثال پاک نکردن مناسب یا ناقص آرایش چشم، استفاده از لوازم آرایشی قدیمی یا آلوده، ضعف در بهداشت پلک‌ها، بیماری‌های التهابی پلک مانند بلفاریت، استرس و تغییرات هورمونی از جمله این عوامل هستند.

انواع گل مژه

در کل، دو نوع اصلی از گل‌مژه وجود دارد:

• هوردئولوم (Hordeolum): در این نوع از گل‌مژه، ممکن است یکی از غدد عرقی در گوشه چشم مسدود شود یا این اتفاق برای یکی از غدد چربی در پایین‌ترین قسمت مژه‌ها رخ دهد.
• شالازیون (Chalazion): این نوع گل‌مژه ناشی از انسداد غده میبومین است، یعنی غدد روغنی مخصوص در نزدیکی مژه‌ها.

علت بروز هر یک از این دو نوع متفاوت است، بنابراین روش‌های درمان آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود.

علائم گل‌ مژه چیست؟

علائم گل‌مژه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد و تورم در نزدیکی پلک
• قرمزی در ناحیه پلک
• احساس درد و سوزش در چشم
• افزایش تولید اشک و آبریزش چشم
• پوسته شدن در اطراف پلک
• خارش و سوزش در ناحیه گل‌مژه
• احساس وجود یک جسم خارجی در چشم
• حساسیت به نورهای درخشان و خیره‌کننده

در صورت تجربه هر یک از این علائم، ممکن است شما دچار گل‌مژه شده باشید و نیاز به مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب داشته باشید.

عوارض گل ‌مژه چشم چیست؟

درست است که اگر گل‌مژه به سرعت بهبود یابد و بدون علائم اضافی متوقف شود، معمولا عوارض خاصی را به همراه ندارد. اما در صورت عفونی شدن گل‌مژه، عوارض جدی ممکن است به وجود بیایند. اگر عفونت به بخش‌های دیگری از چشم یا به نقاط دیگری از بدن مانند پوست یا حتی حدقه چشم سرایت کند، مشکلات جبران‌ناپذیری ممکن است به وجود آید. بنابراین، اگر علائم عفونت مانند درد، تورم و قرمزی بهبود نیابند، حتماً باید سریعاً به پزشک مراجعه کرده و درمان آنتی‌بیوتیکی را شروع کنید.

همچنین در موارد نادر، بروز مجدد گل‌مژه می‌تواند نشانه‌ای از سرطان پلک چشم باشد. اگر پزشک به وجود چنین احتمالی مشکوک باشد، احتمالا نمونه‌برداری از پلک چشم بیمار را انجام داده و آن را برای تست‌های بیشتر ارسال می‌کند. در صورت تشخیص سرطان، درمان‌های متناسب شامل جراحی و یا درمان‌های دیگر برای رفع آن انجام می‌شود.

نحوه تشخیص گل مژه

درست است که پزشکان مختلف می‌توانند گل‌مژه را تشخیص دهند و درمان کنند، اما برای درمان بهتر و موثرتر، مراجعه به تخصص‌های چشمی مانند چشم‌پزشکان و اپتومتریست‌ها توصیه می‌شود. چشم‌پزشکان با داشتن تخصص و تجربه در این زمینه، می‌توانند بهترین مراقبت و درمان را برای گل‌مژه و سایر عفونت‌های چشمی ارائه دهند.

چشم‌پزشک در ابتدا با معاینه دقیق پلک‌ها و منافذ غده‌های چشم، نوع گل‌مژه را تشخیص می‌دهد سپس با معاینه چشم برای کشف اجسام خارجی، زخم‌ها و علائم عفونت، به دنبال عوارض و تأثیرات آن بر دیگر قسمت‌های چشم می‌گردد.

پس از تشخیص، چشم‌پزشک برنامه درمانی متناسب با مشکل را تعیین می‌کند و نظارت دائمی بر پیشرفت درمان و کنترل عفونت را بر روی پوست، چشم و حتی حدقه چشم بیمار انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که عفونت کاملا از بین رفته است و بهبودی کامل انجام شده است.

روش های درمان گل‌ مژه

درست است که بسیاری از موارد گل‌مژه بدون نیاز به مداخله درمانی خاصی بهبود می‌یابند اما تمیز کردن منطقه گل‌مژه می‌تواند به تسریع در تخلیه آن کمک کرده و به فرآیند بهبودی سرعت ببخشد. همچنین می‌توانید با اجتناب از فشار دادن بر گل‌مژه، وضعیت را بدتر نکنید.

بیشتر گل‌مژه‌ها به دنبال بلفاریت که یک نوع بیماری چشمی است ایجاد می‌شوند. اگر شما به‌طور مکرر با گل‌مژه مواجه می‌شوید، بهتر است به یک چشم‌پزشک مراجعه کنید. درمان بلفاریت ممکن است زمان‌بر باشد، بنابراین صبوری اهمیت دارد. همچنین از هرگونه دست‌کاری یا فشار دادن بر گل‌مژه بپرهیزید زیرا این کار ممکن است به تشدید وضعیت منجر شود.

گل‌مژه شالازیون در صورتی که غیر عفونی باشد، معمولا با استفاده از آب گرم به‌طور خودبخود بهبود می‌یابد. همچنین با کوچک‌تر شدن اندازه گل‌مژه شالازیون، علائم نیز کاهش می‌یابند و وضعیت پلک چشم به سمت بهبودی پیش می‌رود.

درمان خانگی گل‌ مژه

با روش‌های مختلفی می‌توانید گل‌ مژه را در خانه بهبود ببخشید یا به روند بهبودی سرعت دهید.

استفاده از کمپرس گرم

استفاده از کمپرس گرم به‌عنوان موثرترین روش برای درمان گل‌مژه محسوب می‌شود. این روش باعث تسریع فرآیند تخلیه گل‌مژه می‌شود، زیرا گرما موجب رخدادی سطحی و کشش چرک به سطح پوست می‌گردد. برای اجرای این روش، یک حوله یا پارچه تمیز را در آب گرم خیس کرده و آن را بر روی چشم‌ها قرار دهید. بعد از حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه، حوله را از روی چشم‌ها بردارید. این عمل را چندین بار در روز تکرار کنید. همچنین اعمال ماساژ به ناحیه گل‌مژه نیز می‌تواند در بهبود سریعتر وضعیت کمک کند.

تمیز کردن پلک با آب و صابون

برای جلوگیری از بروز گل‌مژه و همینطور بهبود آن، می‌توانید از شامپو بچه با آب گرم استفاده کنید و پلک‌های خود را به آرامی با این مخلوط شستشو دهید. این فرآیند را به طور دوره‌ای تکرار کنید تا پلک‌ها کاملا تمیز شوند. علاوه بر این، استفاده از محلول‌های نمکی نیز می‌تواند به تخلیه چرک و کاهش باکتری‌ها کمک کند

استفاده از کیسه چای گرم

به‌جای اعمال گرما به وسیله‌ کمپرس می‌توانید از کیسه چای گرم استفاده کنید. این روش از خواص فراوان چای سیاه بهره می‌برد، که به عنوان یک ضد التهاب طبیعی و ضد باکتری شناخته می‌شود و قادر است به کاهش تورم ناشی از عفونت‌ها کمک کند. برای استفاده، کافی است که کیسه چای را در آب جوش قرار دهید و منتظر بمانید تا خنک شود. سپس کیسه را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بر روی پلک متضرر قرار داده و از کیسه جداگانه برای هر چشم استفاده کنید.

ماساژ دادن برای تخلیه چرک

با استفاده از دستمال مرطوب، می‌توانید ناحیه را آرام‌آرام ماساژ داده و چرک‌ها را تخلیه کنید. از طریق مالش آرام با دست تمیز هم می‌توانید این کار را انجام دهید. پس از تخلیه چرک، حتما ناحیه را به‌طور کامل تمیز نگه دارید و از هرگونه تماس با چشم‌ها پرهیز کنید. در صورتی‌که ماساژ باعث ایجاد صدمات بیشتری شود، فورا فرآیند را متوقف کنید.

درمان‌های پزشکی و دارویی گل مژه

ورم ناشی از گل مژه معمولاً در حدود سه روز طول می‌‎کشد و پس از آن مجرای آن باز می‌شود و محتویات آن تخلیه می‌شود. اغلب درمان‌های خانگی ساده می‌توانند بهبود را در مدت ۷ تا ۱۰ روز فراهم کنند. اما در صورتی که درمان‌های خانگی نتیجه داده نشود، توصیه می‌شود به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب تجویز شود.

درمان ممکن است شامل استفاده از کرم‌های آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت و استفاده از استروئیدهای تزریقی برای کاهش التهاب باشد. در برخی موارد، اگر وضعیت بر بینایی تاثیرگذار باشد یا گل مژه از نوع داخلی باشد، احتمالاً نیاز به تخلیه توسط چشم‌پزشک وجود دارد.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری چشمی گل مژه

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری چشمی، حتما باید از تماس دست آلوده خود به چشمانتان دوری کنید. همچنین در صورت مستعد بودن به این بیماری، به‌طور مداوم باید چشمان خود را با آب ولرم شستشو دهید. استفاده از شامپوی بچه و کیسه چای نیز از روش‌های موثر برای جلوگیری از ابتلا به گل مژه است.

رعایت نکاتی از قبیل استفاده از لوازم آرایشی مرغوب و با تاریخ انقضای مناسب، استفاده صحیح از لنزهای تماسی و پاک کردن مواد آرایشی از صورت و چشم می‌تواند به شما کمک کند تا احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

چه زمان جهت انجام مراحل درمان گل مژه به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر درمان‌های خانگی جواب ندادند یا بعد از ۲ روز علائم گل‌مژه به جای بهبودی، بیشتر شد حتما با پزشک مشورت کنید.

آیا گل‌ مژه مسری است؟

خیر، با وجود این‌‌که ممکن است گل ‌مژه ناشی از باکتری باشد اما مسری نیست.

آیا گل‌ مژه باعث ایجاد مشکلات بینایی می‌شود؟

گل مژه معمولا هیچ تاثیری روی بینایی ندارد اما احتمالا در موارد نادری روی بینایی تاثیر بگذارد که در این‌صورت باید به پزشک متخصص مراجعه داشته باشید.

چه افرادی بیشتر درگیر گل مژه می‌شوند؟

تمام افراد در همه سنین ممکن است گل مژه بزنند اما نوجوانان در آستانه بلوغ و افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر هستند. این بیماری در افرادی که دارای بیماری زمینه‌ای بلفاریت هستند، بسیار متداول است.

جمع‌بندی

گل مژه که به برآمدگی‌های کوچک، قرمز و دردناکی شبیه جوش در لبه خارجی یا داخلی پلک اشاره دارد، اغلب ناشی از عفونت غدد چربی پلک‌ها با باکتری استافیلوکوک است. این مشکل معمولا با ورم، درد و خارش همراه است. در صورت عدم بهبودی در مدت سه روز یا ظهور علائم بیشتر، بهتر است به چشم‌پزشک مراجعه کنید. مراجعه منظم به چشم‌پزشک برای بررسی و درمان به موقع مشکلات چشمی توصیه می‌شود زیرا چشم اندامی حساسی است و نیاز به مراقبت دقیق دارد.