دلیل اصلی آلودگی هوا چیست و چه ضرری برای انسان دارد؟

آلودگی هوا چیست؟ در بسیاری از شهرهای صنعتی و بزرگ جهان معضلی به نام آلودگی هوا وجود دارد که باعث ایجاد بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات مربوط به سلامتی بدن و همچنین تاثیرات مخرب در محیط‌زیست و حیوانات می‌شود. استفاده از ماسک‌های مخصوص آلودگی هوا می‌تواند تا حدی از بروز این آسیب‌ها جلوگیری کند، اما مهم‌ترین نکته شناسایی عوامل ایجاد کننده و حذف آنهاست. در این مطلب، قصد داریم اطلاعاتی را درباره آلودگی هوا، آلاینده‌ها، اثرات آن روی سلامتی، شاخص کیفیت هوا و همچنین راهکارهایی برای در امان ماندن از آسیب‌های وارد شده از طریق آن به شما ارائه دهیم.

آلودگی هوا چیست؟

قبل از شروع مطلب می‌خواهیم یک تعریف کلی از آلودگی هوا داشته باشیم. زمانی به هوا، آلوده می‌گوییم که در آن مواد خطرناکی که دلایل آنها منابع طبیعی و انسانی است دیده شود. منابع انسانی شامل وسایل نقلیه، سوخت‌های فسیلی، کارخانه‌ها و آتش‌سوزی‌ها بوده و منابع طبیعی شامل آتش‌فشان‌ها و تجزیه مواد آلی در خاک هستند. آلودگی هوا در بیشترین حالت از ترافیک خودروها ایجاد می‌شود که عناصری مانند اوزون، کربن، اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای گوگرد، ترکیبات آلی فرار، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و ذرات ریز در آن وجود دارد. کنترل و کاهش منابع آلودگی و اتخاذ تدابیر مناسب برای کاهش آلودگی هوا در شهرهای بزرگ لازم و ضروری است.

دلایلی اصلی آلودگی هوا

شناسایی عوامل اصلی آلودگی هوا و ریشه‌یابی مشکلات، به عهده دولت مربوط به آن منطقه است. آن‌ها باید ابتدا دلایل آلودگی هوا در شهر و کشور خود را شناسایی کرده و سپس برنامه‌ها و اقدامات لازم را برای برطرف‌کردن آن انجام دهند. این عوامل را می‌توانیم در دو دسته قرار دهیم:

عوامل طبیعی

آتشفشان‌ها و آتش‌سوزی در جنگل دو عامل طبیعی مهم برای آلودگی هوا هستند. آتشفشان‌ها با فوران خود، گازهای سمی چون گوگرد، کلرید و ذرات معلق را وارد هوا کرده و معمولا تأثیرشان روی مناطق محدود است. اما باد و جریان هوا آلودگی‌ها را به مناطق وسیع‌تری منتقل می‌کنند. آتش‌سوزی در جنگل نیز با افزایش کربن مونواکسید و ذرات معلق، از جمله آلاینده‌های آلی مانند هیدروکربن آروماتیک چندحلقه‌ای، هوا را آلوده می‌کند.

فرایندهای پوسیدگی میکروبی را هم می‌توانیم در میان عوامل طبیعی قرار دهیم. در این شرایط گازهای مختلف به‌ویژه متان، به طور طبیعی تولید شده و باعث افزایش آلودگی هوا می‌شوند. همچنین فرایند فروپاشی رادیواکتیو مانند آزادسازی گاز رادون نیز می‌تواند آلودگی هوا را در محیط‌های بسته افزایش دهد و در نهایت افزایش درجه حرارت زمین نیز نقش مهمی را در افزایش آلاینده‌های فرار در خاک و آب‌و‌هوا خواهند داشت.

عوامل انسانی

دومین دسته از عوامل مهمی که روی آلودگی هوا تاثیر می‌گذارند، فعالیت‌های ساخت و ساز و تخریب، نیروگاه برق ذغال‌سنگی، گرم کردن ساختمان‌ها، زباله‌سوزی، فعالیت‌های گورستان‌های دفن زباله، کشاورزی، آتش‌سوزی مصنوعی در کشاورزی، فعالیت‌های نظامی، سیگار کشیدن، استفاده از محصولات خانگی و… هستند که به‌عنوان عوامل انسانی نام برده می‌شوند. این فعالیت‌ها مواد و ذرات آلوده‌کننده مختلف را به هوا منتقل کرده و عوارض جدی را برای سلامتی انسان‌ها و محیط زیست در پی خواهند داشت.

به جز این عوامل انسانی آلودگی هوا نیز شامل معدن‌کاوی و ذوب‌کاری، دفع زباله‌های معدنی، فعالیت‌های ریخته‌گری، حمل و نقل، فعالیت‌های ساخت و ساز و تخریب، دفع زباله‌های معدنی، فعالیت‌های ریخته‌گری، حمل و نقل از طریق احتراق سوخت و گازها و… را هم می‌توانیم در میان این موارد قرار دهیم.

اثرات آلودگی روی سلامت بدن

آلودگی هوا تاثیرات منفی بسیار زیادی را روی سلامت همه انسان‌ها دارد. بیماری‌های تنفسی مانند آمفیزم و آسم ناشی از آلودگی هوا می‌توانند بافت ریه را تخریب کرده و مشکلات تنفسی ایجاد کنند. همچنین، بیماری انسدادی مزمن ریه، باعث انسداد جریان هوا و مشکلات تنفسی خواهند شد.

به جز این آلودگی هوا به دیواره‌های داخلی رگ‌های خونی نیز آسیب رسانده، باعث باریک و سخت‌تر شدن آن‌ها می‌شود و به دنبال این فرایند فشار خون را افزایش می‌دهد. قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را هم افزایش خواهد داد.

جان افراد مبتلا به سرطان نیز در هوای آلوده در خطر است و حتی در افرادی که در معرض این بیماری نیستند نیز ممکن است ریسک ابتلا بالا برود. سرطان‌های خون و پستان جزو مهم‌ترین بیماری‌هایی هستند که در بین افراد ساکن در محیط‌های آلوده دیده می‌شوند.

تاثیر آلودگی هوا روی کودکان نیز بسیار زیاد بوده و باعث افزایش عفونت‌های تنفسی و آسیب به ریه آنها می‌شود. به همین دلیل در اغلب مواقع، دوره آلودگی هوا با تعطیلی مدارس همراه است. جنینی که در شکم خانم‌های باردار قرار گرفته نیز در زمان آلودگی هوا، با خطر روبه‌رو است. ذرات معلق در هوا می‌توانند روی رشد مغز جنین تاثیر گذاشته و باعث ایجاد مشکلات شناختی و عاطفی او شوند. در نهایت سالمندان را می‌توانیم بین افرادی قرار دهیم که آلودگی هوا بیشترین اثر را رویشان دارد. در این افراد خطر زوال عقل و بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون به دلیل آلودگی هوا بیشتر دیده می‌شود و ممکن است باعث ناتوانی جسمی آنها شود.

چگونه از آلودگی هوا در امان بمانیم؟

اگر در شهرهای بزرگ و صنعتی مانند تهران زندگی می‌کنید، خواه‌ناخواه در بازه‌های زمانی مختلف در معرض آلودگی هوا قرار خواهید گرفت؛ بنابراین باید به فکر راهکارهایی برای مقابله با این بیماری باشید. بهترین کار در این دوران انجام ندادن فعالیت‌های سنگین در فضای باز است. بهتر است در این شرایط در خانه بمانید و تنها برای کارهای ضروری خارج شوید. همچنین، از منابع آلوده‌کننده هوای داخل خانه مانند اجاق‌های چوبی و محصولات حاوی تنباکو استفاده نکرده و سعی کنید نظافت را در محیط خانه رعایت کنید.

استفاده از دستگاه تصفیه هوا نیز می‌تواند در این شرایط انتخاب خوبی باشد. بهتر است مدل‌هایی را انتخاب کنید که دارای فیلتر هپا با درجه ۱۳ به بالا باشند. همچنین، اندازه دستگاه تصفیه هوا حتما باید بر اساس فضای خانه و اتاق مورد نظر انتخاب شود.

در آخر استفاده از گیاهان تصفیه کننده هوا می‌تواند نقش مهمی را در جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا داشته باشد. بهتر است با یک جستجوی ساده در اینترنت، مدل‌هایی از این گیاهان را پیدا کنید و آن را در گوشه و کنار محیط زندگی‌تان قرار دهید.

نکات مهم برای خرید دستگاه تصفیه کننده هوا

خرید دستگاه تصفیه هوا بهترین کاری است که می‌توانید برای سلامتی خود در روزهای آلوده انجام دهید. اما آیا هر محصولی انتخاب درستی است؟ در اینجا می‌خواهیم به نکاتی بپردازیم که برای خرید یک دستگاه تصفیه هوای خوب باید به آنها توجه کنید:

• دستگاه تصفیه هوای انتخابی شما برای روزهای آلوده باید دارای فیلترهای HEPA و کربن فعال باشد. تنها در این صورت است که این محصولات می‌توانند آلاینده‌های محیط را به‌خوبی جذب کرده و در نهایت هوایی سالم و تمیز را برای تنفس در اختیار شما قرار دهند.
• در برخی از دستگاه‌های خانگی ممکن است لامپ UV یا فیلترهای مشابه وجود داشته باشد که در طولانی مدت عوارضی را برای افراد حاضر در این مکان داشته باشد؛ بنابراین بهتر است مدل‌هایی را انتخاب کنید که این ویژگی را نداشته باشند.
• اندازه دستگاه را در هنگام خرید بررسی کنید. به طور حتم در یک فضای بزرگ نمی‌توان از محصولی با سایز کوچک استفاده کرد. باید دستگاه تصفیه هوا را با توجه به مساحت مکان مورد نظر خود انتخاب کنید.
• از آنجایی که دستگاه تصفیه مورد نظر شما باید حتما در تمام مدت دوره آلودگی روشن باشد، حتما به کم صدا بودن آن توجه کنید. این ویژگی را می‌توانید در مدل‌های جدیدی که از فن باکیفیت برای ساخت آنها استفاده شده، ببینید.
• در هنگام خرید به برند تولید کننده دستگاه هم توجه کنید. امروزه بسیاری از تولید کنندگان ایرانی وجود دارند که در زمینه تولید این محصولات فعال هستند و تکنولوژی‌های قابل قبولی را در آنها قرار داده‌اند. قیمت این محصولات ایرانی معمولا نسبت به نمونه‌های خارجی پایین‌تر است.

کلام آخر…

آلودگی هوا تهدیدی جدی‌ برای سلامت انسان و جامعه است. این مشکل ممکن است در هر فصلی از سال رخ دهد و باعث مشکلات جدی شود. در این مطلب به مواردی اشاره کردیم که دلایل اصلی این آلودگی‌ها را نشان داده است. همچنین راهکارهایی مانند استفاده از تصفیه هوا شیائومی یا دیگر برندهای مطرح را ارائه دادیم که کمک می‌کند، از آسیب‌های ناشی از این هوا در امان بمانید. برای تهیه این دستگاه‌های تصفیه می‌توانید به‌صورت آنلاین از طریق اسنپ شاپ اقدام کنید. اگر شما هم روش خاصی را در نظر دارید تا سلامت خود را در روزهای آلوده حفظ کنیم، آن را با ما به اشتراک بگذارید.